Smartengeld : bestaat er een redelijke compensatie voor leed?

Als u lichamelijk letsel heeft opgelopen na een bedrijfsongeval, een verkeersongeval, mishandeling of een medische fout dan heeft u recht op een smartengeld vergoeding. Smartengeld is een vergoeding voor het leed dat voortvloeit uit een ongeval. De hoogte wordt volgens de wet ‘naar billijkheid’ vastgesteld. Maar wat is een ‘billijke vergoeding’ als een slachtoffer maanden in het ziekenhuis heeft gelegen en misschien wel voor de rest van zijn leven is beperkt?

Smartengeld berekenen

Bij de berekening van smartengeld moet rekening worden gehouden met alle omstandigheden van het geval. Dit geeft ons uiteraard weinig handvatten. In de rechtspraak is daarom uitgemaakt dat in het bijzonder rekening moet worden gehouden met:

• de aard en ernst van het letsel
• de pijn
• de intensiteit van het verdriet
• de gederfde levensvreugde en de gevolgen daarvan voor de betrokkenen
• de aard van de aansprakelijkheid
• de ernst van het aan de aansprakelijke te maken verwijt

Deze omstandigheden moeten rechters afleiden uit min of meer objectieve factoren en concrete aanwijzingen. Met andere woorden: slachtoffers moeten de omstandigheden concreet onderbouwen door bijvoorbeeld medische informatie te verschaffen of verklaringen te overleggen over de levenswijze van het slachtoffer vóór en ná het ongeval. Daarnaast zal de rechter bij de begroting van het smartengeld rekening houden met de bedragen die in vergelijkbare zaken zijn uitgekeerd.

Discussie smartengeld bedragen

Doordat de rechter bij de beoordeling van het smartengeld kijkt naar vergelijkbare zaken uit het verleden, is de omvang van het smartengeld de laatste jaren niet of nauwelijks toegenomen. Dit is voer voor discussie. In de literatuur en de rechtspraak is betoogd dat de maatschappelijke ontwikkelingen een verhoging van het smartengeld rechtvaardigen. Daarbij wordt onder meer gewezen op de veranderende gevoelswaarde van geld en de toegenomen aandacht voor onrecht. Daarnaast loopt Nederland achter op de rest van Europa. In de landen om ons heen worden significant hogere smartengeldbedragen uitgekeerd.

Het hoogste smartengeld bedrag

Het hoogste smartengeldbedrag dat tot nu toe in Nederland is toegekend aan een slachtoffer van een verkeersongeval bedraagt (geïndexeerd) ruim 200.000 euro. Hierbij ging het om een zaak waarbij het slachtoffer (25 jaar oud) op de fiets was aangereden door een bromfiets die aan de linkerkant van de weg reed. Het slachtoffer lag een tijdlang in coma en heeft zes jaar in revalidatiecentra doorgebracht. Hij zal nooit meer kunnen lopen, zijn spraakvermogen is aangetast en er is sprake van een zwakke geheugenfunctie. Ondanks het psychisch letsel is het slachtoffer zich bewust van zijn situatie. Het slachtoffer zal nooit meer aan het economisch verkeer kunnen deelnemen. Alleen met hulp zal hij kunnen deelnemen aan het sociaal leven.

De uitspraak in deze zaak dateert alweer van 7 december 1999. Daarna is er nooit meer een hoger bedrag aan smartengeld toegekend aan een slachtoffer van een verkeersongeval. Alleen bij slachtoffers van zware mishandelingen zijn zo nu en dan hogere vergoedingen uitgekeerd, tot een maximum van 250.000 euro.

De rechters wegen de discussie mee

Rechters in Nederland blijken oog te hebben voor de publieke opinie. Inmiddels is in de rechtspraak al verschillende malen gehoor gegeven aan de hiervoor genoemde argumenten. Rechters maken bij het begroten van de omvang van het smartengeld regelmatig óók gebruik van de volgende mogelijkheden:

• Zij kijken naar de uitspraken van rechters in het buitenland. Uit de rechtspraak blijkt dat dit een smartengeld verhogende werking heeft.
• Zij passen een verhoging van de smartengeldvergoeding van 10% toe. Daarbij kijken zij naar vergelijkbare zaken in het verleden en verhogen ze deze vergoeding met 10%.

Tot slot

Het in geld uitdrukken van het leed van slachtoffers blijft lastig en zal ook nooit makkelijk worden. Het waarderen van iemands leed is nu eenmaal niet in een simpele rekensom te vatten.

De ontwikkelingen op het gebied van het smartengeld in Nederland zijn wel aan te moedigen. Het kan niet zo zijn dat Nederland consequent achter blijft lopen op de rest van Europa.

Wilt u geadviseerd worden over een redelijke smartengeldvergoeding? Neem dan contact op met onze advocaten letselschade.