Naar wie gaan de kinderen bij overlijden van de ouder die alleen het gezag heeft?

U denkt er liever niet over na maar het is wel verstandig om het geregeld te hebben. Wat gebeurt er als u als ouder alleen het gezag heeft over uw kinderen en u komt te overlijden?  Wie krijgt dan het gezag over uw kinderen en hoe komt dit gezag tot stand?

Gezamenlijk gezag

Gezag kan alleen door een ouder worden uitgeoefend. Heeft iemand anders het gezag, dan wordt gesproken van voogdij. Bijvoorbeeld als de ouders zijn overleden of als de ouders zelf niet in staat zijn het gezag te hebben. Voogdij kan worden uitgeoefend door een derde, maar ook door een gecertificeerde instelling.

Vaak heeft  u als ouders gezamenlijk het gezag over uw minderjarige kinderen. Dat is al van rechtswege het geval als u getrouwd bent (of een geregistreerd partnerschap heeft). Ook na een echtscheiding behoudt u beiden het ouderlijk gezag. Dit betekent in het kort dat u samen belangrijke zaken over en voor de kinderen moet beslissen.

Ook als u niet getrouwd bent, hebt u vaak gezamenlijk het gezag over uw kinderen geregeld. Het komt echter ook voor dat alleen de moeder het gezag heeft, omdat de ouders gewoonweg vergeten zijn het gezamenlijk gezag aan te vragen, ofwel om een andere reden. De vader  kan ook het alleen gezag hebben, nadat het gezamenlijk gezag of het alleen gezag door de moeder is gewijzigd.

Als niet-getrouwde ouders kunt u altijd samen nog het gezamenlijk gezag aanvragen. Wil de gezaghebbende ouder (de moeder) daar niet aan meewerken, dan kan de andere ouder het gezamenlijk gezag vragen aan de rechtbank.

Overlijden alleen gezaghebbende ouder

Indien de ouder, die alleen het gezag over de kinderen heeft, komt te overlijden, rijst de vraag wie op dat moment belast wordt met het gezag. Op grond van de wet bepaalt de rechter wie het gezag krijgt, als de ouder die het alleen gezag heeft over de kinderen komt te overlijden. Dat kan de rechter ambtshalve doen, op verzoek van de Raad voor de Kinderbescherming of op verzoek van de andere ouder, die nog leeft.

Het gezag kan door de rechter worden toegewezen aan de andere ouder, of aan een derde (die dan voogd wordt). De andere ouder wordt alleen dan niet met het gezag belast, als dat in strijd zou zijn met de belangen van de kinderen.

Testamentaire voogdij

De ouder die het alleen gezag heeft, kan bij testament regelen wie tot voogd wordt aangewezen bij haar of zijn overlijden. Desalniettemin kan de rechter ook in dat geval toch de andere ouder met het gezag belasten, als die daar om verzoekt. Als de rechter inmiddels al de door de overleden ouder aangewezen persoon uit het testament tot voogd heeft benoemd, dient de andere ouder het verzoek om het gezag te krijgen binnen één jaar na het begin van de voogdij in te dienen.

Een verzoek bij de rechtbank dient door een advocaat te worden ingediend. Annet Lunshof, personen- en familierecht advocaat van ons kantoor wil u daarbij graag van dienst zijn.