Het wetsvoorstel pensioenverdeling bij scheiding 2021

In een eerder artikel over partneralimentatie informeerden wij u dat de regels rondom de pensioenverdeling bij scheiding waarschijnlijk gaan veranderen. In dit artikel vertellen we u meer over het Wetsvoorstel pensioenverdeling bij scheiding 2021, dat bij de Tweede Kamer in behandeling is.

Pensioenverdeling bij scheiden: hoe zit het nu?

Op dit moment geldt bij een scheiding of de beëindiging van een geregistreerd partnerschap de Wet verevening pensioenrechten. Op grond van deze wet, die in 1995 in werking is getreden, krijgt u bij een scheiding recht op het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen van uw ex-partner. Dit wordt ook wel ‘pensioenverevening’ genoemd. Om in de toekomst daadwerkelijk aanspraak te kunnen maken op uw aandeel moet u de scheiding, uiterlijk twee jaar na de datum waarop de echtscheidingsbeschikking is ingeschreven in de Basisregistratie Personen, met een speciaal daarvoor ontwikkeld formulier aanmelden bij het pensioenfonds van uw ex-partner.

Het pensioenfonds rekent vervolgens uit op welk bedrag u recht hebt, en betaalt dit bedrag rechtsreeks aan u uit op het moment dat uw ex-partner zijn of haar pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Het maakt daarbij niet uit hoe oud u zelf op dat moment bent. Komt uw ex-partner voortijdig te overlijden? Dan ontvangt u nabestaandenpensioen.

Het staat u en uw (ex-)partner vrij om voor of tijdens het huwelijk (bijvoorbeeld in de huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden) of tijdens de scheiding (in het echtscheidingsconvenant) andere afspraken te maken over de verdeling van het pensioen. Zo kunt u ook helemaal afzien van aanspraken op elkaars pensioen, een andere verdeling van de pensioenrechten overeenkomen of kiezen voor conversie.

In de praktijk blijkt vaak dat ex-partners in de hectiek van een scheiding vergeten de scheiding op tijd aan te melden bij het pensioenfonds. Is dat bij u ook het geval? Dan heeft u nog steeds recht op verevening, maar is het pensioenfonds niet verplicht om er aan mee te werken. Zij mogen het volledige ouderdomspensioen dus uitbetalen aan uw ex-partner. U zult dan zelf te zijner tijd bij uw ex-partner aanspraak moeten maken op uw aandeel.

Pensioenverdeling bij scheiden: hoe gaat het vanaf 2021?

De hiervoor beschreven regeling in de Wet verevening pensioenrechten leidt in de praktijk vaak tot problemen en regelmatig tot rechtszaken over de verdeling van het pensioen, zeker als de scheiding niet tijdig is aangemeld bij het pensioenfonds. Het maakt ook dat ex-partners tot op late leeftijd afhankelijk van elkaar blijven voor beslissingen over het pensioen.

Om deze hebben minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en minister Dekker van Rechtsbescherming in september 2019 het Wetsvoorstel pensioenverdeling bij scheiding 2021 naar de Tweede Kamer gestuurd. Deze wet moet, de naam zegt het al, in 2021 ingaan. In de nieuwe wet wordt conversie het uitgangspunt.

Bij conversie krijgt u als ontvangende partner een zelfstandige aanspraak bij het pensioenfonds van uw ex-partner. Daarbij wordt uw aandeel in het ouderschapspensioen en de waarde van een eventueel bijzonder nabestaandenpensioen straks door het pensioenfonds automatisch omgezet in één pensioenrecht voor uzelf. Dat kan het pensioenfonds doen omdat het straks een scheidingsmelding vanuit de Basisregistratie Personen (BRP) krijgen.

Door deze nieuwe wet bent u straks dus niet meer afhankelijk van het wel of niet indienen van een formulier. En ook niet meer van de pensioengerechtigde leeftijd van uw ex-partner. Daarmee krijgt u meer regie over uw financiële planning. Nadeel van conversie is dat u geen recht meer hebt op nabestaandenpensioen op het moment dat uw ex-partner vroegtijdig komt te overlijden. In het geval dat u een hoog alimentatiebedrag ontving kan dat een (flinke) inkomensachteruitgang betekenen.

Overigens zijn de regels in het wetsvoorstel ook weer van regelend recht. Dat betekent dat het u in de toekomst vrij zal blijven staan om tijdens de scheiding andere afspraken over de verdeling van uw pensioen te maken. Zo kunt u straks nog steeds overgaan tot pensioenverevening. Deze afspraken moet u dan wel weer binnen een bepaalde termijn na inschrijving van de scheiding in de Basis Registratie Personen aan de pensioenuitvoerder bekend maken.

In sommige gevallen zal het in de toekomst de voorkeur verdienen om afwijkende afspraken te maken. Of om daar in ieder geval tijdens de scheiding goed over na te denken. Bijvoorbeeld als uw inkomens flink uiteenlopen. Of, in sommige gevallen, als er een flink leeftijdsverschil tussen u en uw ex-partner is.

Hoe zit het met de pensioenverdeling van samenwoners?

Net zoals bij de Wet verevening pensioenrechten gaat de Wet pensioenverdeling bij scheiding 2021, zoals het er nu voorstaat, niet gelden voor ongehuwd samenwonenden. Zij kunnen wel afspreken dat het pensioen wordt verdeeld conform de Wet pensioenverdeling bij scheiding 2021, maar dan moet de pensioenuitvoerder bereid zijn daaraan mee te werken.

Volgens velen is dat een gemiste kans, aangezien er steeds minder mensen trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan en steeds meer mensen ongehuwd samenwonen.  Als de wet blijft zoals hij nu is, wordt hen de mogelijkheid van automatische conversie van het ouderdomspensioen onthouden. Reden waarom de beroepsorganisatie van Notarissen (KNB) de Tweede Kamer in een brief heeft voorgesteld om deze wet ook te laten gelden voor samenwoners met een notariële samenlevingsovereenkomst.

Voortgang wetsvoorstel

Wij zullen u uiteraard op de hoogte houden van de voortgang van dit wetsvoorstel, de eventuele wijzigingen en de definitieve datum van de inwerkingtreding. Heeft u in de tussentijd vragen? Dan kunt u contact opnemen met mr. A.I. Lunshof, familierechtadvocaat van ons kantoor.