Selectieve betaling door coronavirus: bestuurdersaansprakelijkheid?

Blog

Schenkeveld Advocaten - facturen betalen

Menig bestuurder van een B.V. beslist deze dagen de ene schuldeiser wel te betalen en de andere nog even te laten wachten. Als de wachtende schuldeisers uiteindelijk niet kunnen worden betaald kan de B.V. failliet gaan door de Corona crisis. Kan de bestuurder dan aansprakelijk gesteld worden voor het betreffende bedrag op basis van onrechtmatige daad jegens de wachtende schuldeiser (s)?

Selectieve betaling

In een recente zaak ging het – iets versimpeld – om het volgende. Een bestuurder had het faillissement van de (eigen) B.V. aangevraagd. Even voor het uitspreken van het faillissement betaalde de bestuurder namens de B.V. een bepaalde schuldeiser volledig. De curator stelde de bestuurder aansprakelijk op basis van de onrechtmatig handelen jegens de overige schuldeisers. Het Gerechtshof Amsterdam (ECLI:NL:GHAMS:2018:476) oordeelde als volgt: Wil een jegens bestuurders van een vennootschap op grond van onrechtmatige daad ingestelde vordering kunnen slagen dan is vereist dat hen van het gewraakte handelen (of nalaten) namens de vennootschap een persoonlijk ernstig verwijt kan worden gemaakt. Het enkele feit dat betaling plaatsvindt ten aanzien van een aangegane verplichting brengt niet met zich mee dat hij onrechtmatig handelt jegens de overige niet betaalde schuldeisers. Daartoe zijn bijkomende omstandigheden vereist waarbij met name kan worden gedacht aan een samenspanning tussen de betrokken bestuurder en schuldeiser met als oogmerk deze laatste boven andere schuldeisers te bevoordelen, dan wel betaling waarbij de bestuurde direct of indirect persoonlijk baat heeft. In de betreffende zaak bleek hier niets van. Ook bleek dat het faillissement was aangevraagd om druk te zetten op de meederheidsaandeelhouder om financiering te krijgen.

De Hoge Raad bevestigde dat oordeel en overwoog (ECLI:NL:HR:2020:73) dat een bestuurder van een vennootschap niet persoonlijk aansprakelijk is jegens een vennootschapsschuldeiser die is benadeeld wegens het onbetaald en onverhaalbaar blijven van zijn vordering, op de enkele grond dat die bestuurder het faillissement van de vennootschap heeft aangevraagd en daarna heeft bewerkstelligd of toegelaten dat de vennootschap een of meer andere schuldeisers heeft betaald met voorrang boven die vennootschapsschuldeiser. De betrokken bestuurder kan ter zake van de benadeling persoonlijk aansprakelijk worden gehouden indien zijn handelen of nalaten als bestuurder ten opzichte van de schuldeiser in de gegeven omstandigheden zodanig onzorgvuldig is dat hem daarvan een persoonlijk en een ernstig verwijt kan worden gemaakt. De Hoge Raad overwoog daarbij dat het Hof had vastgesteld dat er geen persoonlijk belang was en dat de faillissementsaanvraag was ingediend voor druk op de meerderheidsaandeelhouder. Daarmee was er voldoende grondslag voor het Hof om de vordering van de curator af te wijzen.

Persoonlijk belang

In principe is selectief betalen dus toegestaan tenzij er een ernstig verwijt kan worden gemaakt zoals persoonlijk belang of samenspanning met de betaalde schuldeiser. Bij persoonlijk belang moet met name worden gedacht aan betalingen aan de bestuurder zelf of door hem gehouden ondernemingen. Dat ligt voor de hand. Maar hoe zit het met betalingen aan een bevriende partij of een bedrijf dat toebehoort aan een familielid? De bestuurder zal dan mogelijk in de gevarenzone komen. De grens is niet duidelijk.

Samenspanning met de betaalde schuldeiser

Van belang voor rechtmatig handelen lijkt dat de betaalde niet weet dat hij wordt bevoordeeld althans dat het geen vooraf afgestemd gedrag betreft. Als er bijvoorbeeld een betalingsafspraak is gemaakt tussen de bestuurder en degene die de betaling ontvangt terwijl beiden weten dat de andere schuldeisers niet zijn betaald dan wordt de betaling onrechtmatig. Het kan nauw komen.

Indien u als bestuurder twijfelt neemt dan contact op met onze advocaten ondernemingsrecht. Wij adviseren u graag en verder en helpen u met de beslissing wie te betalen of wanneer u aansprakelijk wordt gesteld.