Persoonlijk gebruik pachter ontbreekt, mag verpachter ontbinden?

Als pachter dient u zich als goed pachter te gedragen. Komt u in uw verplichtingen te kort, dan kan de verpachter de pachtovereenkomst ontbinden. Een van de verplichtingen is persoonlijk gebruik. Wanneer is sprake van persoonlijk gebruik?

Persoonlijk gebruik

Artikel 7:347 BW luidt: “De pachter is verplicht zich ten aanzien van het gebruik van het gepachte als een goed pachter te gedragen.”

Een goed pachter is iemand die de pachtgrond persoonlijk gebruikt. De pachter moet de pachtgrond zelf dagelijks exploiteren of hier de leiding over hebben. De mate van persoonlijke betrokkenheid van de pachter hangt af van de pachtovereenkomst. Daaruit valt op te maken wat verpachter en pachter voor ogen hebben.

Het persoonlijk gebruik kan in het gedrang komen als de pachter de pachtgrond inbrengt in een vennootschap. De pachter mag namelijk niet zonder toestemming van de verpachter de zeggenschap over de pachtgrond aan andere vennoten overlaten als zij geen pachter zijn. De pachter moet namelijk degene zijn die feitelijk de pachtgrond exploiteert. Een oplossing hiervoor is dat de pachter in de vennootschapsakte opneemt dat de zeggenschap over de pachtgrond is voorbehouden. Doet hij dit niet dan is er geen sprake van persoonlijk gebruik en handelt hij niet als goed pachter.

Arrest Hof Arnhem-Leeuwarden

In het arrest van 17 december 2019 (ECLI:NL:GHARL:2019:10865) van het Hof Arnhem–Leeuwarden stond het persoonlijk gebruik van de pachters en de zeggenschap over de pachtgrond centraal.

De partijen waren verpachter (een stichting als eigenaar van een perceel los land) en twee pachters Senior en Junior. Bijna 50 jaar lang werd ruim 18 hectare grond verpacht. De pachters hadden de pachtgrond in een vof gebracht.  De vof bestond in beginsel uit vijf vennoten: Senior, moeder, Junior en twee dochters. Senior en zijn vrouw zijn na twee jaar uit de vof getreden. In de vennootschapsakte was de zeggenschap over de pachtgrond niet voorbehouden. Junior had naast het exploiteren van de pachtgrond een fulltime baan als bankier, woonde op 75 km afstand van de pachtgrond en had vier kinderen. De opbrengst van de pachtgrond droeg niet bij aan het gezinsinkomen.

Volgens de verpachter schoten beide pachters tekort in het goed pachterschap, omdat zij de pachtgrond niet meer persoonlijk gebruikten. Daarnaast hadden ze de zeggenschap over de pachtgrond (zonder zijn toestemming) niet voorbehouden binnen de vof.  De verpachter vorderde ontbinding van de pachtovereenkomst.

Beoordeling van het Hof

Senior zijn persoonlijk gebruik was komen te vervallen, omdat hij uit de vof was getreden en de pachtgrond in gebruik bleef van de vof. Dit had als gevolg dat Senior geen agrarisch ondernemer meer was.  Met betrekking tot het persoonlijk gebruik van Junior achtte het Hof dat het naast zijn werk-, woon- en gezinssituatie niet aannemelijk was dat hij ook nog een agrarische onderneming exploiteerde. De verpachter wilde daarnaast de grond verpachten aan iemand die daarmee in zijn inkomen kon voorzien, maar dat doel had Junior niet.

Junior gaf in zijn verweer aan dat er wel sprake was van persoonlijk gebruik, omdat de kleigrond  geploegd ter beschikking werd gesteld aan de telers. Daarnaast bewerkten ze de grond nog met de hak en woelden ze incidenteel. Het Hof gaf echter niet aan dat die werkzaamheden niet het persoonlijk gebruik aantoonden, omdat het geploegd ter beschikking stellen van kleigrond gebruikelijk is. Het met de hak bewerken van de grond en incidenteel woelen evenmin. Daarnaast was vastgesteld dat de machines niet meer over de apparatuur voor de gespecialiseerde teelten beschikten. Het Hof concludeerde dat het persoonlijk gebruik van Junior niet was aangetoond.

Met betrekking tot het niet voorbehouden van de zeggenschap over de pachtgrond in de vof stelde het Hof dat dit ook een tekortkoming opleverde, omdat niet alle vennoten ook pachters waren. Dit is een tekortkoming op het goed pachterschap, omdat de andere vennoten de pachter kunnen overstemmen en de pachter de zeggenschap kan verliezen.

Pachtovereenkomst ontbonden

Dat de huiskavel op de pachtgrond al voor 1972 in eigendom was van de familie van Senior was volgens het Hof onvoldoende reden om de pachtovereenkomst te laten bestaan. Het Hof had voldoende informatie om vast te stellen dat er, zowel bij Senior als bij Junior, geen sprake meer was van persoonlijk gebruik van de pachtgrond. Daarnaast hadden ze de zeggenschap over de pachtgrond in de vof moeten voorbehouden. De tekortkomingen op grond van het goed pachterschap zijn door het Hof aangenomen waardoor de pachtovereenkomst werd ontbonden.

Ons advies aan u:

• Gebruik de pachtgrond persoonlijk (in overeenstemming met de inhoud van de pachtovereenkomst).
• Als u de pachtgrond inbrengt in een vennootschap vergeet dan niet in de vennootschapsakte op te nemen dat de zeggenschap over het gepachte is voorbehouden of leg toestemming van de verpachter schriftelijk vast.

Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met onze specialisten van pachtrecht.