De Wet werken waar je wilt: werken waar je wilt, of toch niet?

Update: op 26 september 2023 is dit wetsvoorstel door de Eerste Kamer verworpen.

Sinds de coronacrisis is het gebruikelijker geworden om een of meer dagen per week vanuit huis te werken. Sterker nog: voor veel werknemers is thuiswerken inmiddels een belangrijke arbeidsvoorwaarde geworden. Logisch: thuiswerken scheelt reistijd, tijd in de file en je hebt meer ruimte om de werkdag zelf in te delen. Als werkgever bent u hier wellicht niet even enthousiast over. Maar met de nieuwe Wet werken waar je wilt wordt het minder makkelijk om een verzoek van een werknemer naast u neer te leggen.

Wet flexibel werken

Als de Eerste Kamer instemt met de nieuwe wet Werken waar je wilt (de Eerste Kamer stemt er op 26 september over) dan wordt de Wet flexibel werken (Wfw) gewijzigd. Net als de Wfw zal de Wet werken waar je wilt alleen van toepassing zijn op werkgevers met meer dan 10 werknemers.

Op basis van de Wfw kunnen werknemers die minimaal 26 weken (een half jaar) in dienst zijn eenmaal per jaar een verzoek tot een andere arbeidsplaats indienen. Dit verzoek moet minimaal twee maanden van tevoren schriftelijk worden ingediend. In het verzoek moeten de gewenste ingangsdatum en werkplek worden vermeld.

Als u als werkgever een dergelijk verzoek ontvangt, moet u met de werknemer in overleg treden en uiterlijk een maand voor de beoogde ingangsdatum schriftelijk reageren. Afwijzen mag nu nog op iedere grond, hier zijn geen inhoudelijke criteria voor. Dit maakt het voor werkgevers vrij gemakkelijk om een verzoek naast zich neer te leggen.

Wet werken waar je wilt

Hier komt met de Wet werken waar je wilt een einde aan. Vanaf de ingangsdatum (nu nog onbekend) mogen werkgevers een verzoek om thuis te werken alleen afwijzen als, gelet op alle omstandigheden, de ‘redelijkheid en billijkheid’ zich tegen inwilliging van het verzoek verzetten. Dit betekent dat u alle verschillende werkgevers- en werknemersbelangen zorgvuldig tegen elkaar moet afwegen.

Nu zullen de werknemersbelangen doorgaans duidelijk zijn (al moet de werknemer het verzoek wel motiveren): efficiency, reistijdbesparing, reiskostenbesparing, etc. Maar aan welke werkgeversbelangen kunt u zoal denken?

• Te hoge kosten voor het inrichten van Arboproof thuiswerkplekken voor thuiswerkende werknemers.
• De aard van het werk (denk aan veiligheids- en privacy aspecten).
• Afnemende sociale cohesie en teambinding op het werk.
• De privéomstandigheden van de werknemer.

Werken waar je wilt? Of toch niet?

Het hiervoor besproken redelijkheids- en billijkheidsvereiste geldt overigens alleen voor verzoeken om te werken vanuit het eigen huis binnen een EU-land. Bij een verzoek om te werken vanuit de lokale koffiebar of vanuit een huis buiten de EU geldt de oude regeling. Werkgevers kunnen een dergelijk verzoek dus nog gemakkelijk naast zich neerleggen. Daarmee is de naam van de wet wellicht wat misleidend.

Beleid omtrent Wet werken waar je wilt

Wijst u een verzoek van een werknemer af? Dan kan de werknemer de rechter vragen een oordeel uit te spreken. In de praktijk zal dit zo’n vaart niet lopen, omdat veel werkgevers sinds de coronatijd beleid rond thuiswerken hebben gemaakt. Geldt dit ook voor u? Dan is het wel verstandig om dit beleid voor de ingangsdatum van de Wet werken waar je wilt eens langs de lat van de redelijkheid en billijkheid te (laten) leggen. Daarmee weet u zeker dat uw beleid aan de nieuwe wet voldoet en kunt u discussies met uw werknemers voorkomen.

Had u nog geen thuiswerkbeleid? Dan is dit het uitgelezen moment om dit vorm te gaan geven. Daarmee voorkomt u dat u straks bij ieder verzoek van een werknemer opnieuw een afweging moet maken.

Vragen over de wet werken waar je wilt?

Heeft u hier vragen over? Of advies nodig over uw thuiswerkbeleid? Neem dan gerust contact op met een van onze arbeidsrechtspecialisten.