Coronacrisis en het betalen van alimentatie

De gevolgen van de coronacrisis zijn voor iedereen voelbaar. Door een daling van het inkomen kunnen financiële problemen ontstaan waardoor het moeilijk wordt om aan een alimentatieverplichting te voldoen. Dit kan voor de nodige paniek zorgen, zowel bij de alimentatiebetaler als de alimentatieontvanger. Is het mogelijk om de alimentatieverplichting tijdelijk te wijzigen?

Nieuwe situatie/wijziging van omstandigheden

Nu het gaat om een wijziging van omstandigheden, kan aan de rechtbank worden gevraagd de bijdrage aan te passen. In principe kan een aangepaste bijdrage pas worden betaald nadat de rechter die heeft vastgesteld. De doorlooptijd van een alimentatieprocedure is al gauw een half jaar. Dit levert een probleem op in de crisistijd, omdat er nu juist een snelle oplossing nodig is. Omdat op dit moment alleen spoedzaken fysiek behandeld worden (waaronder geen alimentatieprocedures vallen) kan het nog langer duren.

Mogelijkheden tot aanpassing

Wat is dan wel op een korte termijn mogelijk? Nu de problemen zowel de onderhoudsplichtige als de onderhoudsgerechtigde treffen, heeft het uiteraard de voorkeur dat partijen in overleg tot een oplossing komen. Te denken valt aan een tijdelijke lagere alimentatie, waarbij de achterstand op een later moment zo mogelijk kan worden betaald. Maar lukt het partijen niet om er samen –liefst via mediation of zo nodig met hun advocaten – uit te komen, dan rest voor de betaler/alimentatieplichtige het starten van een wijzigingsprocedure waarbij om een voorlopige voorziening op grond van artikel 223 Rv kan worden gevraagd. Als de (bodem)procedure al loopt, kan in de loop van de procedure om zo’n voorlopige voorziening worden gevraagd. Er zal wel goed moeten onderbouwd en aangetoond worden dat er grote spoed bij een wijziging van de alimentatie is, omdat  doorbetaling van de lopende alimentatie grote liquiditeitsproblemen of zelfs een faillissement tot gevolg kan hebben.

NOW of WW-uitkering

Voor een geslaagd beroep op een wijziging van omstandigheden, die een alimentatieverlaging tot gevolg kan hebben, zal sprake moeten zijn van een niet- verwijtbaar en niet voor herstel vatbaar inkomensverlies. Op grond van de nieuwe overheidsmaatregelen kan een alimentatieplichtige in loondienst bij een getroffen onderneming recht op 100% doorbetaling van het loon gedurende drie maanden op grond van de NOW (Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud) hebben. Werknemers die worden ontslagen, kunnen veelal aanspraak maken op een WW-uitkering. In deze gevallen is dus geen (of in beperkte mate) inkomensverlies aan de orde.

Ondernemers

Voor ondernemers en zelfstandigen met een inkomensverlies/omzetdaling, is een beroep mogelijk op de TOZO (Tijdelijke Overbruggingsregeling voor Zelfstandige Ondernemers), waarvoor per 1 maart 2020 compensatie voor de duur van drie maanden kan worden aangevraagd. Ook kan worden gevraagd om een uitstel voor het betalen van belastingen. Bij de beoordeling van een verzoek tot verlaging alimentatie, zal worden bezien of de ondernemer er alles aan heeft gedaan om het inkomen op peil te houden, waaronder gebruikmaking van de hiervoor genoemde regelingen.

Niet-wijzigingsbeding

Veelal wordt bij een alimentatieafspraak een zogenaamd niet wijzigingsbeding overeengekomen. In die gevallen geldt een verzwaarde toets indien verzocht wordt om een wijziging van de alimentatie. Het is de vraag of de coronacrisis als een zó ingrijpende wijziging zal worden aangemerkt, dat een niet wijzigingsbeding opzij wordt geschoven. Van belang is de vraag in hoeverre partijen rekening hebben kunnen houden met een dergelijke wijziging van omstandigheden bij het maken van de afspraken. Het lijkt logisch ervan uit te gaan dat de meeste partijen geen rekening hebben gehouden met een ingrijpende wijziging als die van de coronacrisis. Mocht aan de overige voorwaarden zijn voldaan, dan zou er reden kunnen zijn om een alimentatieplichtige niet te houden aan een niet wijzigingsbeding.

Adviezen

Mijn advies is om in ieder geval niet onaangekondigd te stoppen met betalen van alimentatie. Zoals hiervoor al vermeld, is het in overleg tot afspraken komen over een (eventueel tijdelijke) verlaging van de alimentatieverplichting de beste optie. Mocht dat niet lukken en dient een procedure te worden gestart, dan is het voor de alimentatieplichtige van belang inzichtelijk te maken of en zo ja welke gelden hij nog aan de (reserves van de) onderneming zou kunnen onttrekken of wellicht van derden zou kunnen lenen/verkrijgen. Daarbij dient te worden aangetoond dat maximaal gebruik is gemaakt van de hiervoor genoemde overheidsmaatregelen.

De alimentatiegerechtigde moet zich er daarbij van bewust zijn dat, wanneer deze nog samen zou zijn geweest met de ex-echtgenoot, de coronacrisis ook zou hebben geleid tot een aanpassing van hun uitgavenpatroon. Daarbij zal een alimentatieplichtige ex-echtgenoot, bij het doorbetalen van de huidige alimentatie, in liquiditeitsproblemen kunnen geraken en mogelijk failliet, waardoor geen enkele alimentatie meer zou kunnen worden betaald.

Mocht u vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met mr. Annet Lunshof van ons kantoor, gespecialiseerd op het gebied van familierecht.