Wet Damocles WODC rapport artikel 13b Opiumwet

Blog

Schenkeveld Advocaten - opiuwmwet

De Wet Damocles wordt vaak toegepast door burgemeesters. In dit rapport wordt onder meer het toetsingskader uiteengezet in het kader van artikel 13b Opiumwet. Hierdoor is dit rapport ook als handleiding voor de toepassing van artikel 13b Opiumwet zeer waardevol.

Artikel 13b Opiumwet

In de meeste gemeenten is op grond van artikel 13b Opiumwet tenminste één drugspand gesloten, maar ook zijn er waarschuwingen gegeven en lasten onder dwangsom opgelegd.

Onderzoeksvragen artikel 13b Opiumwet

In het rapport wordt besproken hoe de bevoegdheid uit artikel 13b Opiumwet wordt toegepast; wat de gevolgen zijn; welke rechtsmiddelen worden aangewend; en hoe rechters oordelen.

Het rapport is onderverdeeld in verschillende hoofdstukken. Wet Damocles vaak toegepast door burgemeesters | Nieuwsbericht | WODC – Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum

Als lid van de begeleidingscommissie ben ik zelf betrokken geweest bij dit onderzoek. Voor iedereen die zich bezighoudt met artikel 13b Opiumwet is het een document wat geraadpleegd dient te worden. Het rapport bestaat uit 7 hoofdstukken. In dit blog zal ik ingaan op hoofdstuk 2 en 3 en paragraaf 5 van de conclusie, waarin de aanbevelingen staan opgenomen.

Toetsingskader artikel 13b Opiumwet

In hoofdstuk 2 en in hoofdstuk 3 van het rapport wordt aan de aan hand van alle relevante jurisprudentie het beoordelingskader van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: “ABRvS”) bij de toepassing van artikel 13b lid 1 onder a, en in hoofdstuk 3 onder b van artikel 13b van de Opiumwet weergegeven. Dit toetsingskader is van groot belang om door te lezen als u zich bezig houdt met de inzet van artikel 13b van de Opiumwet.

Matrix toetsingskader artikel 13b lid 1 onder a Opiumwet

Er zijn verschillende factoren waarmee rekening gehouden moet worden bij toepassing van artikel 13b lid 1 onder a van de Opiumwet. Op pagina 31 van het rapport staat een matrix weergegeven met deze factoren. De factoren zal ik onderstaand benoemen.

Voor de toepassing van artikel 13b Opiumwet dient nagegaan te worden of er a) een bevoegdheid is om dit artikel toe te passen. Hiervoor wordt beoordeeld of aan de voorwaarden wordt voldaan. Als hieraan voldaan wordt dan dient beoordeeld te worden of het beleid redelijk is en of de maatregel noodzakelijk en evenredig is.

Bevoegdheid

De bevoegdheid om artikel 13b lid 1 Opiumwet dit artikel toe te passen bestaat als sprake is van drugshandel c.q. sprake is van een handelshoeveelheid. Als uitzondering geldt hiervoor ‘eigen gebruik’ en ‘geen verband tussen overtreding en het pand’.

Toepassing

Bij de vraag of de maatregel daadwerkelijk kan worden toegepast, staat opgenomen of het beleid redelijk is, en of de maatregel noodzakelijk en evenredig is.

Noodzakelijk

Bij de noodzakelijkheid staan de soort drugs; recidive; feitelijke handel; ligging van het pand; gevaar voor de openbare orde; professionaliteit; en tijdsverloop als factoren opgenomen. Met al deze factoren dient dus rekening te worden gehouden.

Evenredigheid

Bij de evenredigheid staat de verwijtbaarheid; de gevolgen; minderjarige kinderen; en punitieve sanctie opgenomen. Ook met deze factoren dient rekening gehouden te worden.

Besluit

Bij het nemen van een besluit dienen alle factoren in aanmerking genomen te worden en dient als de Burgemeester bevoegd is om te sluiten dus ook de afweging gemaakt te worden aan de hand van de factoren of dit redelijk is.

Matrix toetsingskader artikel 13b lid onder b Opiumwet

Artikel 13b lid 1 onder b van de Opiumwet kan worden toegepast als voorwerpen of stoffen worden aangetroffen in een pand die bestemd zijn voor onder meer drugshandel of hennepteelt. Op pagina 40 staat voor het beoordelingskader een matrix weergegeven.

Bevoegdheid

Bij de bevoegdheid om het artikel toe te passen gaat het om de bestemming van de voorwerpen of stoffen dan wel de wetenschap of een ernstige reden om dit te vermoeden. Bij de bestemming gaat om aard en hoeveelheid van de aangetroffen spullen en een combinatie van spullen. Bij de wetenschap gaat het om een bestemming van de voorwerpen of stoffen; recidive; relevante antecedenten en overige feiten en omstandigheden.

Toepassing

Bij de redelijkheid wordt een splitsing gemaakt tussen de noodzakelijkheid en de evenredigheid. Dezelfde factoren als bij artikel 13b lid 1 onder a van de Opiumwet spelen hierbij een rol, met uitzondering van de soort drugs en de feitelijke handel.

Besluit

Ook bij artikel 13b lid 1 onder b Opiumwet geldt dat bij het nemen van het besluit beoordeeld zal moeten worden of de burgemeester bevoegd is om een besluit te nemen en zo ja. of dit besluit ook noodzakelijk en evenredig is.

Aanbevelingen

In het rapport staan aanbevelingen opgenomen die zijn geformuleerd naar aanleiding van de onderzoeksvragen. Onderstaand zal ik daarop ingaan.

Aanbeveling 1: regionaal beleid opstellen

Regionaal beleid opstellen waarin differentiatie en maatregelen mogelijk zijn. Op dit moment is een grote verscheidenheid van maatregelen opgenomen in het Damoclesbeleid. Bij sommige gemeentes volgt bij een eerste overtreding alleen een waarschuwing of een last onder dwangsom, terwijl andere gemeentes direct overgaan tot sluiting. Daarom wordt geadviseerd om in plaats van gemeentelijk beleid regionaal beleid op te stellen.

Aanbeveling 2: meer maatwerk in Damoclesbeleid

Meer maatwerk bieden. Dit maatwerk heeft te maken met de soms disproportionele toepassing van de bevoegdheid. Het gemeentelijk Damoclesbeleid zou de mogelijkheid moeten bieden om te volstaan met een waarschuwing. De aanbeveling om meer maatwerk te leveren is eveneens in lijn met de conclusie van de staatsraden advocaat-generaal Widdershoven en Wattel zoals gepubliceerd op 7 juli 2021.

Aanbeveling 3: last onder dwangsom opnemen in Damoclesbeleid

Overwegen om de last onder dwangsom op te nemen in de handhavingsmatrix. Uit het onderzoek blijkt dat de last onder dwangsom vrij effectief is. De last onder dwangsom kan een passende maatregel zijn als de sluiting disproportioneel is, maar een waarschuwing te vrijblijvend is. Het opleggen van een last onder dwangsom zorgt ervoor dat na een tweede overtreding van de Opiumwet de dwangsom wordt verbeurd. Overigens kan de burgemeester ook na de tweede overtreding alsnog besluiten het pand te sluiten door middel van bestuursdwang.

Aanbeveling 4: beoordelingskader ABRvS gebruiken

Voor de besluitvorming en belangenafweging aansluiting zoeken bij het beoordelingskader van de ABRvS. In hoofdstuk 2 en 3 van het rapport staat een zo compleet mogelijk beeld van het beoordelingskader van de ABRvS opgenomen. Dat kader kan worden gebruikt door gemeenteambtenaren en burgemeesters bij de belangenafweging en motivering van het besluit.

Aanbeveling 5: samenwerking versterken tussen gemeenten en verhuurders

De samenwerking versterken tussen gemeente, woningcorporaties en (particuliere) verhuurders. Uit het onderzoek blijkt dat lang niet in alle gemeentes afspraken zijn gemaakt met woningcorporaties en/of (particuliere) verhuurders over de toepassing van artikel 13b Opiumwet. Het sluiten van woningen en lokalen is geen doel op zich, dat is namelijk het beëindigen van de overtreding en het voorkomen van herhaling. Als deze doelen ook bereikt kunnen worden door ontbinding van de huurovereenkomst, of door het opleggen van een relatieve korte sluitingsduur, dan zou dat de voorkeur kunnen verdienen.

Aanbeveling 6: verhuisbewegingen en effecten sluiting monitoren

Er is slechts in beperkte mate zicht op wat er gebeurt met mensen van wie de woning gesloten is geweest. Door het systematisch monitoren van de effecten waaronder de verhuisbewegingen kan beter inzicht worden gekregen in de gevolgen van de sluitingen en de realisatie van de doelen. Dit is iets wat landelijk geregeld zal moeten worden, zo verwacht ik.

Aanbeveling 7: tijdsverloop inkorten en kwaliteit bestuurlijke rapportages

Een belangrijk knelpunt is het tijdsverloop tussen de constatering en de daadwerkelijke sluiting. In dit kader is het advies om te onderzoeken hoe het tijdsverloop kan worden ingekort en de kwaliteit van bestuurlijke rapportages kan worden verbeterd. Op dit moment wordt onderzoek gedaan naar het succesvol opstellen, het aanbieden en het opvolgen van bestuurlijke rapportages.

Samenvatting

Vanaf pagina 123 staat de samenvatting opgenomen. Ik raad u echter aan om het rapport volledig door te nemen op het moment dat u zich bezighoudt met kwesties rond artikel 13b van de Opiumwet.

Nog vragen?

Artikel 13b Opiumwet wordt wekelijks beoordeeld in uitspraken. Heeft u vragen over de toepassing van deze bevoegdheid, dan kunt u die vrijblijvend aan één van onze specialisten overheidsrecht stellen.

Ook is het mogelijk dat u een seminar volgt over dit onderwerp. Dit kan inhouse, maar ook digitaal. Mocht u hierin interesse hebben, dan kunt u hierover contact met ons opnemen.