Nieuwe opkoopbeschermingsmogelijkheden voor gemeenten

Met het Wetsvoorstel Opkoopbescherming en Verruiming mogelijkheden tijdelijke verhuur krijgen gemeenten de mogelijkheid om te sturen op de beschikbaarheid van bestaande koopwoningen in het goedkope en middeldure segment.

Huidige mogelijkheden ingrijpen woningaanbod

Op dit moment zijn er voor gemeenten drie mogelijkheden om in te grijpen in het woningaanbod van goedkope en middeldure woningen:

• In het bestemmingsplan een bepaald gebied aanwijzen waar woningen in de categorie sociale koop worden gebouwd.
• Nadere voorwaarden omtrent bewoning stellen bij de overdracht van grond in de privaatrechtelijke uitgifteovereenkomst of erfpachtovereenkomst (als de gemeente eigenaar van de grond is).
• Een anterieure overeenkomst met bepaalde bewoningsvoorwaarden sluiten met grondeigenaren voorafgaand aan het wijzigen van het bestemmingsplan (als de gemeente geen eigenaar van de grond is).

Deze mogelijkheden kunnen alleen ingezet worden bij nieuwbouwwoningen dus niet bij bestaande koopwoningen.

Tijdelijke opkoopbescherming

Met het Wetsvoorstel Tijdelijke Opkoopbescherming krijgen gemeenten de mogelijkheid om opkoopbescherming in te voeren in de vorm van een verbod om woningen vier jaar na aankoop zonder vergunning te verhuren. De gemeenteraad kan deze maatregel invoeren door een tijdelijke huisvestigingsverordening inzake opkoopbescherming vast te stellen en daar een vergunningstelsel aan te verbinden.

Aanwijzing buurten

De gemeente moet buurten aanwijzen waar de opkoopbescherming geldt. Dit kunnen buurten zijn waar door schaarste aan goedkope en middeldure koopwoningen onevenwichtige en ongerechtvaardigde effecten optreden of buurten waar het nemen van maatregelen noodzakelijk is voor het behoud van de leefbaarheid. De gemeenteraad moet onderbouwen dat de inzet van de maatregel noodzakelijk, geschikt en proportioneel is.

Aanwijzing woningen

Vervolgens wijst de gemeenteraad categorieën van woningen aan in deze buurten waarvoor de opkoopbescherming geldt. Hiervoor kan worden aangesloten bij een bepaalde WOZ-waarde en /of kunnen nadere specificaties worden gegeven, zoals alleen appartementen of woningen met een bepaalde oppervlakte. De gemeenteraad moet deze keuzes goed onderbouwen.

Verhuurvergunning

Om toch een aangewezen woning te verhuren, kan de eigenaar hiervoor een vergunning aanvragen bij de gemeente.  De aangepaste Huisvestigingswet zal drie situaties noemen waarin de gemeente deze vergunning moet verstrekken. Kort gezegd moet een vergunning verstrekt worden in het geval van verhuur aan de directe familie van de eigenaar, bedrijfsgerichte verhuur en tijdelijke verhuur. Daarnaast kunnen gemeenten, goed onderbouwd, extra uitzonderingsgevallen formuleren die passend zijn bij de problematiek en samenstelling van de buurt.

De gemeente kan aan het verlenen van de vergunning voorwaarden verbinden die zien op goed verhuurderschap. Als een verhuurder zich niet aan deze voorwaarden houdt kan dit leiden tot de afwijzing van de aanvraag van een vergunning, het inzetten van gemeentelijke handhavingsinstrumenten en, in het uiterste geval, het intrekken van de vergunning.

Meer informatie?

Indien u meer informatie verlangt over de mogelijkheden van opkoopbescherming of indien u advies wenst in een specifieke situatie, dan kunt u contact opnemen met één van onze advocaten Overheidsrecht.