Let op bij het gebruik van een Bibob-advies

De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 28 februari jl. voor de tweede maal een hoger beroep gegrond verklaard in dezelfde Bibob-kwestie. Interessant zijn de overwegingen ten aanzien van het gebruik van een Bibob-advies.

Weigering omgevingsvergunning voor betonmortelcentrale

H.A.L. Recycling heeft verzocht om een omgevingsvergunning voor het plaatsen van een betonmortelcentrale op de inrichting gevestigd op een perceel in Heerhugowaard. Op 14 oktober 2013 is door het College van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland (hierna: College) de gevraagde omgevingsvergunning geweigerd, omdat sprake zou zijn van ernstig gevaar als bedoeld in artikel 3 van de Wet Bibob dat de beschikking mede zal worden gebruikt op het gepleegde strafbare feit verkregen of te verkrijgen op geld waardeerbare voordelen te benutten. Ook zou de beschikking mede worden gebruikt om strafbare feiten te plegen. Het College heeft de vergunning geweigerd op grond van artikel 4 tweede lid van de Wet Bibob.

Er is door H.A.L. Recycling beroep ingesteld bij de rechtbank. De rechtbank heeft overwogen dat het college de weigering om de gevraagde omgevingsvergunning te verlenen reeds heeft kunnen baseren op de weigering van H.A.L. Recycling om door het Bureau verzochte aanvullende gegevens te verschaffen (met als grondslag artikel 4 tweede lid van de Wet Bibob). H.A.L. Recycling stelt beroep in bij de Afdeling bestuursrecht van de Raad van State (hierna: “Afdeling”).

Procedure 1 Afdeling: artikel 4 tweede lid Wet Bibob

De Afdeling oordeelt dat de rechtbank ten onrechte niet heeft onderkend dat artikel 4 tweede lid van de Wet Bibob niet van toepassing is. Dat artikel ziet alleen op de intrekking van een beschikking en niet op een nog te nemen beschikking op een aanvraag om een omgevingsvergunning. Dat artikel had dus niet gebruikt mogen worden om de vergunning te weigeren. De zaak is vervolgens weer terug verwezen naar de rechtbank.

Terugverwijzing rechtbank: onvoldoende causaal verband gemotiveerd

De rechtbank heeft een tussenuitspraak gewezen op 19 juli 2016. Daarin is overwogen dat het College onvoldoende heeft gemotiveerd wat het causaal verband is tussen de door H.A.L. Recycling aangevraagde activiteit en de gepleegde strafbare feiten waarop het standpunt is gebaseerd dat sprake is van ernstig gevaar in de zin van de Wet Bibob. Het College had volgens de rechtbank niet concreet gemaakt op welke wijze de inrichting zal worden gebruikt om het gepleegde strafbare feit verkregen of te verkrijgen op geld waardeerbare voordelen te benutten en het College had niet aannemelijk gemaakt wat de inrichting zal worden gedreven om strafbare feiten te plegen. Ook zou het College niet zijn ingegaan op het betoog van H.A.L. Recycling dat een aantal feiten genuanceerder dienen te worden uitgelegd en dat de strafbaarheid wordt veroorzaakt door interpretatiekwesties van milieuwetgeving. Ook was het de rechtbank niet duidelijk welk gewicht het College toekent aan transacties en sepots.

Nader advies Bureau Bibob

Het College wordt in de gelegenheid gesteld om het besluit nader te motiveren. Vervolgens heeft het College de motivering van het besluit aangevuld onder verwijzing naar een nader uitgebracht advies van het Landelijk Bureau Bibob.

Rechtbank laat rechtsgevolgen besluit in stand

De rechtbank heeft vervolgens de rechtsgevolgen van het besluit in stand gelaten voor zover de weigering is gebaseerd op artikel 3 eerste lid aanhef en onder a van de Wet Bibob. Aan een beoordeling van de beroepsgronden tegen artikel 3 eerste lid aanhef onder b Wet Bibob komt de rechtbank dan ook niet toe.

Hoger beroep: procedure 2

Er wordt hoger beroep ingesteld door H.A.L. Recycling. Voor de tweede keer mag de Afdeling oordelen over deze kwestie.

Bibob-advies ouder dan twee jaar?

In het hoger beroep wordt door H.A.L. Recycling betoogd dat het advies van het Landelijk Bureau Bibob ten onrechte is betrokken, omdat het advies ten tijde van de uitspraak van de rechtbank meer dan twee jaar oud was.

Het College heeft het advies van het Landelijk Bureau Bibob van 14 december 2012 ten grondslag gelegd aan het besluit. Ten tijde van het besluit op 14 oktober 2013 was dat advies nog geen twee jaar oud. Dat besluit is echter vernietigd door de rechtbank waarbij de rechtsgevolgen daarvan in stand zijn gelaten in de uitspraak van 17 januari 2017. De vraag is dan ook of dit ertoe leidt dat er gebruik is gemaakt van een advies van meer dan twee jaar oud.

Oordeel Afdeling Bibob-advies is niet geactualiseerd

De Afdeling overweegt dat de rechtbank haar oordeel mede heeft gebaseerd op het advies van het Landelijk Bureau Bibob van 14 december 2012. Op het moment van de uitspraak was dat advies meer dan twee jaar oud. Echter, dit betekent nog niet dat dit advies niet bij de beoordeling mag worden betrokken. Uit de uitspraak van de Afdeling van 9 mei 2012 volgt dat een verouderd advies wel bij de beoordeling kan worden betrokken indien er een nader advies is dat kan worden aangemerkt als actualisering van het verouderde advies.

Let op: bij nader Bibob-advies

In deze kwestie is er gevraagd om een nader advies. Dat advies dateert van 1 augustus 2016 en was ten tijde van de uitspraak van de rechtbank nog geen twee jaar oud.

Desondanks slaagt het betoog van H.A.L. Recycling, omdat het advies van 1 augustus 2016  slechts een nadere toelichting bevat op het eerste advies en hierdoor niet wordt aangemerkt als een actualisering van het verouderde advies. Het hoger beroep is dan ook gegrond. Het College zal dan ook een nieuw besluit moeten nemen.

Ten overvloede

Ten overvloede overweegt de Afdeling nog wel dat in het nieuwe besluit van het College wel zal moeten worden gemotiveerd waarom sprake is van ernstig gevaar als bedoeld in artikel 3 van de Wet Bibob en waarom de weigering van de omgevingsvergunning te verlenen evenredig is. Ter voorlichting merkt de Afdeling op dat mocht het College bij zijn besluit strafbare feiten uit het verleden blijven gebruiken het College inzichtelijk dient te maken wat de gevolgen zijn van het tijdsverloop.

Gelet op de voornoemde overwegingen is het nog maar de vraag of het College als zij besluit om de vergunning te weigeren dit besluit uiteindelijk stand kan houden.

Advies

Indien een ouder Bibob-advies wordt gebruikt, dan kan dit alleen worden gebruikt op het moment dat een nieuw aangevraagd advies expliciet een actualisering betreft van het vorige advies. Er dient in het advies expliciet opgenomen te worden dat het een actualisering betreft. Daarnaast is het altijd raadzaam om de inhoud van een Bibob-advies kritisch te bekijken en na te gaan of de overwegingen in het Bibob-advies het besluit om de vergunning te weigeren kunnen dragen.

Mocht u vragen hebben over Bibob-kwesties dan kunt u zich tot een van onze specialisten wenden.