Inbezitneming gemeentegrond: geen gelopen race

Uit de rechtspraak blijkt dat het steeds moeilijker is om door verjaring eigenaar van grond te worden, zeker als dat om gemeentegrond gaat. Moeilijk? Ja. Onmogelijk? Nee.

Recente uitspraak rechtbank Noord-Holland

Dat dit nog altijd mogelijk is, blijkt uit een recente uitspraak van de rechtbank Noord-Holland. In die zaak betoogden inwoners van de gemeente Haarlem dat zij (althans, hun rechtsvoorganger) een strook grond van deze gemeente al langer dan twintig jaar in bezit hebben en daardoor eigenaar daarvan zijn geworden.

Ondoordringbare haag en dubbele hekken

De bewoners stellen dat zij de grond van de gemeente in bezit hebben genomen, doordat zij deze hebben omringd met een ondoordringbare haag en bij hun voortuin hebben getrokken. De toegangen naar hun woning, hebben zij afgesloten met gemetselde poorten met dubbele hekken. Hierdoor is de gemeentegrond als één geheel bij het perceel van de bewoners getrokken en niet meer bereikbaar voor derden.

Bezit wordt aangenomen

De rechtbank oordeelt dat deze omstandigheden – ondanks de strenge maatstaf die voor het in bezit nemen van (gemeente)grond geldt – voldoende zijn om aan te nemen dat de bewoners bezitter zijn geworden van deze grond. Maar dan zijn de bewoners er nog niet.

Geen gebruiksovereenkomst

De gemeente Haarlem stelt dat er geen sprake van verjaring kan zijn, omdat de grond door de gemeente aan de bewoners in gebruik is gegeven. De bewoners bezitten de grond volgens de gemeente niet; ze houden de grond slechts voor de gemeente. De rechtbank gaat aan dit verweer voorbij. Zij oordeelt dat uit niets blijkt dat er (uitdrukkelijke of stilzwijgende) afspraken zijn gemaakt over het gebruik van de grond.

Enkel gedogen is niet voldoende voor doorkruisen bezit

De rechtbank overweegt dat hoogstens sprake kan zijn van het gedogen van dit gebruik, maar dat is niet voldoende om te oordelen dat van bezit van de bewoners geen sprake is. Het enkele feit dat de gemeente niet optreedt tegen dit gebruik, leidt er niet automatisch toe dat geen sprake kan zijn van verjaring. Dat is volgens de rechtbank in strijd met de rechtszekerheid.

Ook beroep op eerdere jurisprudentie faalt

Het beroep van de gemeente Haarlem op een eerder arrest van het gerechtshof ’s-Hertogenbosch, slaagt evenmin. In dat arrest is geoordeeld dat voor de inbezitneming van gemeentegrond een extra strenge maatstaf geldt. Dat betekent echter niet dat nooit sprake van inbezitneming van gemeentegrond kan zijn. Dat was in de zaak die leidde tot het arrest van het gerechtshof ’s-Hertogenbosch niet het geval – in die zaak was geen sprake van een ondoordringbare haag – maar in de zaak bij de rechtbank Noord-Holland wel.

Toch eigenaar van gemeentegrond door verjaring

De slotsom van de rechtbank Noord-Holland is dat de bewoners langer dan twintig jaar bezitter zijn van de gemeentegrond en daarmee eigenaar van deze grond zijn geworden. Deze uitspraak laat zien dat het – ondanks de schijnbaar steeds strenger wordende maatstaf  – onder omstandigheden nog altijd mogelijk is om door verkrijgende verjaring eigenaar van gemeentegrond te worden.

Gemeentes moeten blijven opletten

Gemeentes zullen hier bedacht op moeten blijven. Zij kunnen niet achteroverleunen met de gedachte dat zij hun grond niet kwijt kunnen raken als deze door een ander in gebruik wordt genomen. Te lang stilzitten kan namelijk nog altijd leiden tot bezitsverlies.

Als u over dit onderwerp vragen heeft, kunt u contact opnemen met een van onze specialisten op het gebied van Vastgoedrecht.

Eerder geschreven artikelen over dit onderwerp:
Strenge(re) maatstaf voor inbezitneming groenstroken
Hoge Raad: bij verjaring is terugvorderen (voormalig) eigendom mogelijk