De omvang van de zorgplicht is niet eenvoudig

In artikel 1.1a Wet milieubeheer (‘Wm’) is de algemene zorgplicht opgenomen. Iedereen moet voldoende zorg voor het milieu in acht nemen en moet voorkomen dat door zijn/haar handelen nadelige gevolgen voor het milieu optreden. Dit artikel biedt ook een basis om overtreding te handhaven. Zo wordt dit artikel gebruikt als grondslag om bestuursdwang toe te passen als bij brand asbest vrijkomt.

Reikwijdte zorgplicht

Op het moment dat aan een partij een milieuvergunning is verleend, dan bepaalt die vergunning in beginsel de omvang van de zorgplicht ex artikel 1.1a Wm. Kan dan als in overeenstemming met de vergunning is gehandeld, daarnaast handhavend worden opgetreden?

Revisievergunning Koch

In Rotterdam exploiteert Koch een raffinage voor aardgasconcentraat en ruwe olie. De daarbij vrijkomende stoffen, waaronder lichte nafta, worden op het naastgelegen terrein van Vopak opgeslagen. Koch beschikt over een revisievergunning onder de oude Wm, en beschikt dus over een omgevingsvergunning voor de activiteit “milieu”.

Ontsnappen van lichte nafta

Bij het verwerken van de nafta naar een tank ontsnapt er nafta. Deze emissie ontstaat door een hoge dampspanning en de temperatuur van de nafta. Het college van GS van de provincie Zuid-Holland besluit naar aanleiding hiervan een dwangsom op te leggen aan Koch op grond van artikel 1.1a Wm. Het College vindt dat sprake is van een zware overtreding door deze emissie. Volgens het College vult dit artikel de vergunning aan en wel voor die gevallen die niet kunnen worden aangepakt op basis van de vergunning.

Omvang vergunning en de bijbehorende voorschriften

De Afdeling stelt dat de reikwijdte van de zorgplicht wordt bepaald door de voorschriften en beperkingen die zijn opgenomen in de vergunning. Ook als de in het verleden vergunde activiteiten naar huidig inzicht zeer nadelige gevolgen voor het milieu hebben en dus de vergunning niet toereikend is voor de bescherming van het milieu, dan wordt geen schending van de zorgplicht aangenomen. Dit is vaste rechtspraak sinds de voorheen geldende Wm.

Vaste rechtspraak ook onder de Wabo

Ook onder de Wabo blijft deze rechtspraak van kracht. Volgens de Afdeling is er geen aanleiding om onder de Wabo daar anders over te denken.

Geen vangnetbepaling

Blijkt dat de vergunning niet toereikend is om het milieu te beschermen, dan kan de vergunning worden gewijzigd of worden ingetrokken. In specifieke gevallen kan het bevoegd gezag zelf ex artikel 6.2 Wabo bepalen dat het besluit direct in werking treedt en tevens handhavend optreden. De Wabo biedt zo volgens de Afdeling voldoende mogelijkheden om nadelige gevolgen voor het milieu te voorkomen. Artikel 1.1a Wm kan dan ook niet als vangnetbepaling dienen.

Conclusie

Net als onder de Wm geldt dat de zorgplicht ex artikel 1.1a Wm wordt ingeperkt door de vergunning en de voorschriften daarvan. Blijkt dat die niet toereikend meer zijn om het milieu te beschermen, dan zal tot actualisatie moeten worden overgegaan. Is sprake van een incident en wordt conform de vergunning gehandeld, dan kan niet op basis van de zorgplicht worden opgetreden. De Wabo biedt andere instrumenten en die zullen dan moeten worden ingezet.

Heeft u vragen over handhaving of milieukwesties, neem dan contact op met één van onze specialisten.