U lijdt schade door een fout van de bank. Wat kunt u doen?

Gelet op hun maatschappelijke functie hebben banken een bijzondere zorgplicht. Heeft een bank door een fout of onvolledig advies in strijd met deze zorgplicht gehandeld? En lijdt u daardoor schade? Dan kunt u de bank daarvoor aansprakelijk stellen, vaak ook als u geen klant bent.

De zorgplicht van banken tegenover klanten

Bent u klant bij een bank? Dan heeft u een overeenkomst van opdracht met de bank gesloten. U bent daarbij de opdrachtgever, de bank is de opdrachtnemer. Op grond van artikel 7:401 van het Burgerlijk Wetboek moet een opdrachtnemer bij de uitvoering van zijn werkzaamheden ‘de zorg van een goed opdrachtnemer’ in acht nemen. Met andere woorden: de bank heeft een zorgplicht.

Wat deze zorgplicht precies inhoudt is in het Burgerlijk Wetboek niet verder uitgewerkt. In de rechtspraak wordt er in het algemeen van uitgegaan dat een opdrachtnemer zich aan zijn zorgplicht heeft gehouden als hij de opdracht heeft vervuld zoals een redelijk handelende en redelijk bekwame vakgenoot met dezelfde kennis en ervaring in dezelfde situatie zou hebben gedaan. Of dat het geval is hangt in de praktijk vrijwel altijd af van de omstandigheden van het geval. Daarbij zijn voor banken in de rechtspraak en sectorspecifieke wetgeving verschillende normen ontwikkeld.

Zo moeten banken zorgen dat zij hun klanten kennen en mogen zij hen alleen passende financiële producten verkopen. Daarbij hebben banken een:

• Informatieplicht: zij moeten de klant informeren over de specifieke risico’s die aan een dienst of product verbonden zijn, zodat de klant een weloverwogen keuze kan maken.
• Onderzoeks- en adviesplicht: zij moeten onderzoeken of de klant bepaalde risico’s wel wil en kan dragen. Schat de bank in van niet? Dan moeten zij de klant de transactie ontraden.
• Waarschuwingsplicht: als bepaalde producten, zoals complexe beleggingsproducten, met een restschuld kunnen eindigen moeten zij de klant daarvoor expliciet waarschuwen.

Bij zakelijke klanten houdt de zorgplicht onder meer ook in dat de bank een financiering niet zomaar mag beëindigen, ook niet als de klant zich niet aan de voorwaarden van de bank houdt. Plotselinge beëindiging van de financiering kan er namelijk toe leiden dat een onderneming failliet gaat. Artikel 2 van de Algemene Bankvoorwaarden (over de zorgplicht van de bank) luidt dan ook als volgt:

“De bank neemt bij haar dienstverlening de nodige zorgvuldigheid in acht en houdt daarbij naar beste vermogen rekening met de belangen van de cliënt. Geen van de bepalingen van deze algemene bankvoorwaarden of van de door de bank gebruikte bijzondere voorwaarden kan aan dit beginsel afbreuk doen.”

De aansprakelijkheid van banken tegenover klanten

Wordt vastgesteld dat een bank in strijd heeft gehandeld met haar zorgplicht? Dan is de bank in beginsel aansprakelijk voor de schade en moet zij de schade vergoeden die de klant daardoor lijdt. Daarbij komt niet alle schade automatisch voor vergoeding in aanmerking: het uitgangspunt is dat de bank de klant zodanig compenseert dat hij in dezelfde financiële positie komt als wanneer hij door een behoorlijk behandelend vakgenoot zou zijn geadviseerd, en op basis daarvan zou hebben gehandeld. Rechters kijken daarbij ook altijd hoe deskundig de klant zelf was en hoeverre hij zelf heeft bijgedragen aan het ontstaan van de schade.

De aansprakelijkheid van banken tegenover derden

De zorgplicht van banken gaat echter verder. Banken hebben namelijk ook een zorgplicht tegenover derden die geen klant van de bank zijn. Volgens de rechtspraak brengt de maatschappelijke functie van een bank mee dat een bijzondere zorgplicht bestaat ten opzichte van derden met wiens belangen zij op grond van hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt rekening behoort te houden. Hoe ver deze zorgplicht gaat hangt ook weer af van de omstandigheden van het geval.

Het is namelijk ook mogelijk dat een ander dan de klant schade lijdt door een fout van de bank. Bijvoorbeeld als er oplichting fraude in het spel is en een derde partij schade lijdt omdat de bank heeft nagelaten bepaalde gegevens te controleren. Of onvoldoende alert was toen er grote bedragen van een rekening werden weggesluisd. Ook deze partijen kunnen onder omstandigheden de bank aansprakelijk stellen. Niet op basis van de overeenkomst van opdracht, maar op grond van onrechtmatige daad.

Wilt u een bank aansprakelijk stellen?

Lijdt u schade door een fout van een bank? Dan kunt u de bank voor deze schade aansprakelijk stellen. Dat doet u in een civiele procedure.

Vaak hebben banken ook een eigen interne klachtenprocedure. U kunt er ook voor kiezen om eerst deze procedure te doorlopen en, als u niet tevreden bent, een klacht in te dienen bij het Kifid. Het Kifid zal tussen u en de bank proberen te bemiddelen.

U kunt ook terecht bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM). De AFM kan uw klacht onderzoeken, maar doet dat in het algemeen belang. De AFM biedt dus geen oplossing voor uw concrete situatie.

Vragen?

Heeft u vragen over dit onderwerp? Wilt u een bank aansprakelijk stellen? Of een andere dienstverlener? Neemt u dan gerust contact op met onze advocaten beroepsaansprakelijkheid.

Vanwege de complexiteit van de kwesties behandelen wij uw zaak enkel op basis van een vooraf overeengekomen uurtarief dan wel verzoeken wij uw rechtsbijstandsverzekeraar om te betalen als  u daarvoor verzekerd bent.

Lees ook: Kunnen boeren een bank aansprakelijk stellen voor het verstrekken van te hoge leningen?