Is uw gemeente klaar voor de Wet Markt & Overheid? De ACM gaat strenger controleren!
Achtergrond Wet Markt en Overheid
Op 1 juli 2012 is de Wet Markt en Overheid (Wet M&O) in werking getreden. Deze wet is onderdeel van de Mededingingswet en introduceert voor overheden een viertal gedragsregels. De wet is bedoeld om een gelijk speelveld te creëren tussen overheden en ondernemers. In de afgelopen jaren hebben veel ondernemers bij de regering geklaagd over oneerlijke concurrentie door overheden of overheidsbedrijven. Als overheidsbedrijven bijvoorbeeld toegangskaarten voor zwembaden onder de kostprijs aanbieden, dan ondervinden commerciële exploitanten daar nadeel van. De wet beoogt dat te voorkomen. Overheden mogen het evenwicht in de markt niet verstoren omdat zij met het gebruikmaken van publieke middelen zaken goedkoper kunnen aanbieden.
Algemene uitzonderingen: wanneer is de wet niet van toepassing?
De wet is alleen van toepassing als overheden in concurrentie treden met andere ondernemingen. Als de overheid haar publieke taak uitvoert, bijvoorbeeld als het gaat om de politie, is de wet niet van toepassing. Verder is de wet niet van toepassing op een aantal aangewezen categorieën van instellingen, vooral openbare onderwijsinstellingen. Staatssteun valt ook buiten het bereik van de wet, nu daar bijzondere (Europese) regels voor gelden. Als overheden voor elkaar taken verrichten van publiek belang (uitlenen van politieagenten bijvoorbeeld), is de wet ook niet van toepassing.
Integrale kostprijs in rekening brengen
De eerste belangrijke gedragsregel is dat overheden bij het verrichten van ‘economische activiteiten’ de integrale kostprijs in rekening moeten brengen. Onder economische activiteiten wordt verstaan: het aanbieden van goederen of diensten, bijvoorbeeld het aanbieden van cursussen. De Autoriteit Consument & Markt is belast met de handhaving van de Wet M&O en heeft een lijst gepubliceerd van voorbeelden van economische activiteiten. Hoe de integrale kostprijs moet worden berekend, is opgenomen in het Besluit Markt en Overheid.
Belangrijkste uitzondering: activiteit aanmerken als algemeen belang
Op deze gedragsregel kan een uitzondering worden gemaakt door de gemeenteraad de activiteit te laten aanmerken als in het algemeen belang. De activiteiten van het door de gemeente geëxploiteerde zwembad zouden bijvoorbeeld als zodanig kunnen worden aangemerkt. Concurrerende ondernemers op hetzelfde marktgebied in hetzelfde marktsegment kunnen tegen een dergelijk besluit bezwaar en beroep instellen bij de bestuursrechter. Daarnaast kunnen ondernemers klagen bij de ACM over niet-naleving van de wet of de ACM om handhaving verzoeken. Ten slotte gaat de wetgever ervan uit dat ook een vordering wegens onrechtmatige daad bij de bestuursrechter (als overheden de wet niet naleven) tot de mogelijkheden moet behoren.
Regel: overheidsbedrijven niet bevoordelen
De tweede centrale gedragsregel verplicht overheden overheidsbedrijven niet te bevoordelen, bijvoorbeeld door ongebruikelijke voordelen te geven. Hierbij kan worden gedacht aan contracten op ongebruikelijk gunstige voorwaarden: een lange duur of een ruime opzeggingstermijn. Ook deze regel is niet van toepassing als de bevoordeling in het algemeen belang is aangemerkt door de gemeenteraad.
Speerpunten ACM
De wet kent een overgangsperiode voor op 1 juli 2012 bestaande activiteiten tot 1 juli 2014. Nieuwe activiteiten vallen vanaf 1 juli 2012 al onder de wet, maar de ACM heeft nog geen ‘werk’ gemaakt van handhaving. Vanaf 1 juli 2014 doet zij dat wel, onder meer door op de door haar aangekondigde speerpunten: verhuur van vastgoed, sportaccommodaties en het inzamelen van bedrijfsafval.
Actie ondernemen
Het is dus tijd om een inventarisatie te maken en zo nodig interne bedrijfsprocessen af te stemmen op de gedragsregels of om bepaalde activiteiten aan te merken als in het algemeen belang.
Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel, neem dan contact op met één van onze specialisten.