Auto total loss door vallende tak: gemeente aansprakelijk?

Het gebeurt weleens dat takken van bomen die aan de openbare weg staan schade aanrichten aan bijvoorbeeld auto’s, woningen of personen. Als die schade zich voordoet, wie is daar dan aansprakelijk voor?

Zorgplicht gemeente

In een recent arrest van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden stond deze vraag centraal. In deze zaak was een tak van een esdoorn op de auto van X gevallen. De auto was hierdoor total loss.  X stelde de gemeente aansprakelijk voor de schade.

De gemeente wees de aansprakelijkheid van de hand, omdat de gemeente haar zorgplicht zou zijn nagekomen. De gemeente gaf daarbij aan dat zij bomen één keer per vier jaar controleren, tenzij het ging om bomen met een verhoogde gevaarzetting. In dit geval was conditie van de desbetreffende boom tijdens de boominspectie als voldoende bestempeld. Er waren op dat moment geen signalen dat de boom vaker gecontroleerd moest worden. Volgens X had de boomcontroleur het risico onjuist ingeschat en ten onrechte de boom als voldoende gekwalificeerd.

Toetsing kelderluikfactoren

De kantonrechter wees de vorderingen van X af. Op de eigenaar van een boom rust een zorgplicht om het risico te beperken dat die boom omvalt en daardoor schade veroorzaakt aan personen of zaken. Om te bepalen of aan de zorgplicht was voldaan, werd getoetst aan de Kelderluikfactoren:

1. Hoe waarschijnlijk kan de niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid (van anderen) worden geacht?
2. Hoe groot is de kans dat door deze niet-inachtneming ongevallen staan?
3. Hoe ernstig kunnen de gevolgen zijn?
4. Hoe bezwaarlijk zijn de te nemen veiligheidsmaatregelen?

Daarnaast oordeelde de kantonrechter dat de enkele mogelijkheid van schade als gevolg van het achterwege laten van (onderhouds)maatregelen door een boomeigenaar niet direct een onrechtmatige daad oplevert.

Op de gemeente rust als eigenaar van een boom langs de openbare weg een zorgplicht om het risico te beperken dat een boom of zware tak van een boom, door een gebrek plotseling op een auto valt die op de weg staat geparkeerd. De gemeente moet, ter beperking van dat risico, alle maatregelen treffen die van haar als zorgvuldig handelend eigenaar van deze boom op deze plaats redelijkerwijze mochten worden verlangd.

De gemeente had naar het oordeel van de kantonrechter de juiste maatregelen getroffen en haar zorgplicht dus niet geschonden.

Wat oordeelde het hof?

Het hof ging mee met het oordeel van de kantonrechter. Voorop werd gesteld dat het enkele feit dat tijdens harde wind een tak op de auto van X is gevallen, geen onrechtmatige daad van de gemeente oplevert. De gemeente is alleen aansprakelijk als zij haar zorgplicht heeft geschonden. Dat was volgens het hof niet het geval. De gemeente heeft de boom voldoende gecontroleerd. Er waren geen aanwijzingen dat de boom, ter voorkoming van gevaar, vaker gecontroleerd moest worden.

Waar moet u op letten?

Het is van belang dat u als gemeente bomen aan de openbare weg met enige regelmaat, dus in ieder geval eens in de vier jaar, controleert. Bomen met een verhoogde gevaarzetting, bijvoorbeeld langs drukke wegen, schoolterreinen of bomen die in verminderde conditie zijn, moeten jaarlijks worden gecontroleerd. Doet u dit, dan heeft u in beginsel voldaan aan uw zorgplicht.

Advies of rechtsbijstand nodig?

Als u vragen heeft over dit onderwerp of advies of rechtsbijstand nodig heeft, dan kunt u contact opnemen met een van de specialisten van onze sectie Overheidsrecht.