Ontbinding zonder goede reden op grond van Algemene Inkoopvoorwaarden: kan dat zomaar?
De gemeente Heusden sluit een overeenkomst van opdracht met een architectenbureau. De gemeente besluit deze overeenkomst op enig moment – zonder duidelijke reden – te ontbinden en vervolgens een nieuwe overeenkomst te sluiten met een ander architectenbureau. De gemeente meent dat dit mag op grond van haar Algemene Inkoopvoorwaarden, maar is dat wel zo?
Inhoud van de opdracht
De gemeente draagt het architectenbureau in kwestie op om de ‘was- en kleedaccomodatie’ van de plaatselijke voetbalvereniging te vernieuwen. Op de opdracht worden de Algemene Inkoopvoorwaarden van de gemeente van toepassing verklaard.
Ruime ontbindingsbevoegdheid
In de Algemene Inkoopvoorwaarden is bepaald dat de gemeente de overeenkomst, als deze niet wordt nagekomen door het architectenbureau, zonder ingebrekestelling en zonder tussenkomst van een rechter kan ontbinden. Daarnaast kan de gemeente in dat geval het werk aan een ander architectenbureau opdragen, zonder dat zij een schadevergoeding aan haar eerste contractspartij hoeft te betalen.
De overeenkomst wordt ontbonden
Op enig moment ontbindt de gemeente de overeenkomst van opdracht met het architectenbureau en schakelt zij een ander architectenbureau in om het werk uit te voeren. Een duidelijke reden daarvoor wordt niet gegeven, maar de gemeente vindt dat zij de overeenkomst op grond van de Algemene Inkoopvoorwaarden mag ontbinden.
Onredelijk bezwarend beding
Het architectenbureau is van mening dat de ontbindingsbepaling onredelijk bezwarend is en vernietigd moet worden (op grond van artikel 6:233 sub a BW). Zowel de Kantonrechter als het Hof geven het architectenbureau daarin gelijk. Overwogen wordt namelijk dat de ontbindingsbepaling een te ruime en daarmee onredelijke werking heeft. Het is immers de gemeente zelf die lijkt te kunnen bepalen wanneer de overeenkomst niet wordt nagekomen en de gemeente kan vervolgens eenzijdig overgaan tot ontbinding van de overeenkomst.
Model van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
De gemeente heeft zich hiertegen geprobeerd te verweren door te stellen dat haar Algemene Inkoopvoorwaarden gebaseerd zouden zijn op het model van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, maar dat verweer wordt gepasseerd. Overwogen wordt dat de daarin opgenomen ontbindingsbepaling aanzienlijk minder ver strekt dan de ontbindingsbepaling uit de toepasselijke Algemene Inkoopvoorwaarden.
Algemene Beginselen van Behoorlijk Bestuur
De gemeente heeft ook nog naar voren gebracht dat zij ook bij overeenkomsten als deze de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht moet nemen en dus niet zomaar tot ontbinding over kan gaan, maar dat maakt volgens het Hof niet dat de ontbindingsbepaling niet onredelijk bezwarend is.
De gemeente betaalt de rekening
De slotsom is dan ook dat het de gemeente niet was toegestaan om de overeenkomst van opdracht te ontbinden. De gemeente wordt veroordeeld tot betaling van de nog openstaande facturen van het architectenbureau (ruim € 7.000,00). De gemeente moet bovendien bijna € 3.000,00 aan proceskosten vergoeden aan het architectenbureau.
Waar moet u rekening mee houden?
De gemeente dacht in dit geval dat zij op een eenvoudige wijze en zonder nadere kosten afscheid kon nemen van het architectenbureau. De gemeente had immers algemene (inkoop)voorwaarden van toepassing verklaard, waarin –kort gezegd- was bepaald dat de gemeente de overeenkomst –in het geval de overeenkomst niet door het architectenbureau werd nagekomen- zonder tussenkomst van de rechter kon ontbinden. Die bepaling ging volgens de rechtbank en het Hof echter niet op.
Eén van de lessen die hieruit geleerd kan worden, is dat u bij het ontbinden van een overeenkomst altijd de redelijke belangen van uw wederpartij in acht moeten nemen en niet te lichtvaardig tot ontbinding mag overgaan. Ook niet als dat op grond van algemene (inkoop)voorwaarden wel zou mogen. Die bepaling op grond van de algemene voorwaarden kan immers in rechte worden vernietigd.
Heeft u vragen over dit onderwerp of heeft u advies nodig over het gebruik van algemene (inkoop)voorwaarden? Neemt u dan contact op met een van onze deskundigen op het gebied van Overheidsrecht of Contractenrecht.
Het arrest van het Hof kunt u hier vinden.