Bezetten groenstrook in strijd met bestemmingsplan toch toegestaan?

De voorzieningenrechter van de Rechtbank Rotterdam heeft recent een interessante uitspraak gedaan over een aantal Sinti, die drie caravans en een vouwwagen hadden geplaatst op een groenstrook in Spijkenisse. Omdat dit in strijd is met het geldende bestemmingsplan, heeft het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Nissewaard hen een last onder bestuursdwang opgelegd.

Sinti verzoeken schorsing van bestuursdwang

De Sinti hebben bezwaar gemaakt tegen deze last onder bestuursdwang – die kort gezegd inhield dat zij de groenstrook direct moesten ontruimen, en dat de gemeente dat anders op hun kosten zelf zou bewerkstelligen – en ook meteen een verzoek om een voorlopige voorziening ingediend bij de rechtbank om de last onder bestuursdwang te laten schorsen.

Bezetting is in strijd met bestemmingsplan

De voorzieningenrechter is van oordeel dat de bezetting van de groenstrook door de Sinti in strijd is met het geldende bestemmingsplan. Voor die overtreding bestaat volgens de voorzieningenrechter ook geen rechtvaardiging. Het zou gelet daarop voor de hand liggen dat daar de conclusie aan zou worden verbonden dat de Sinti de groenstrook moeten ontruimen, maar zover komt het niet.

Bezetting is een betoging

De voorzieningenrechter overweegt namelijk dat de bezetting als een betoging moet worden aangemerkt in de zin van de Wet openbare manifestaties. De Sinti in kwestie willen aandacht vragen voor het gebrek aan standplaatsen in Nederland in het algemeen en in Spijkenisse in het bijzonder. De Sinti hebben hierover ook actief de pers opgezocht en met krantenartikelen laten zien dat deze actie onderdeel uitmaakt van een landelijke actie. De bezetting is dan ook, volgens de voorzieningenrechter, ‘een uiting van gemeenschappelijke gedachten op politiek en maatschappelijk gebied’.

Betoging is een grond- en mensenrecht

De opgelegde last onder bestuursdwang is feitelijk een verbod op het voortzetten van de betoging, maar het houden van een betoging is echter een grond- en mensenrecht. Dat kan niet zomaar worden verboden. Dit kan, zo overweegt de voorzieningenrechter, alleen ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer of om wanordelijkheden te voorkomen. Omdat daar in deze kwestie geen sprake van is, had de betoging volgens de voorzieningenrechter niet feitelijk mogen worden verboden door de oplegging van een last onder bestuursdwang.

Last onder bestuursdwang wordt geschorst

De voorzieningenrechter wijst het verzoek van de Sinti om een voorlopige voorziening dan ook toe, en schorst de opgelegde last onder bestuursdwang tot twee weken nadat op het bezwaar is beslist. De Sinti mogen in ieder geval tot dan op de groenstrook verblijven in hun caravans en vouwwagen. Als de Sinti ook in die bezwaarprocedure in het gelijk worden gesteld, zullen zij mogelijk nog langer op de groenstrook mogen verblijven.

Waar moet u op letten?

Uit deze uitspraak volgt onder meer dat een bestemmingsplan niet heilig is. De uitoefening van mensen- en grondrechten kunnen boven de planregels prevaleren.

Dat is natuurlijk niet altijd zo – het had in deze zaak anders kunnen uitpakken als de bezetting geen onderdeel zou uitmaken van een landelijke betoging – maar het is verstandig dat hier in voorkomende gevallen rekening mee wordt gehouden voordat wordt overgegaan tot het nemen van maatregelen.

Bij het nemen van die maatregelen zou dan bovendien moeten worden nagegaan of er minder verstrekkende maatregelen genomen zouden kunnen worden om de gevolgen van de overtreding in te perken, zonder dat daarmee mensen- en grondrechten in het geding zouden komen. Dit bijvoorbeeld door voorwaarden aan de betoging te verbinden.

Heeft u vragen over dit onderwerp? Neemt u dan contact op met een van onze deskundigen op het gebied van Overheidsrecht of Vastgoedrecht.

Hier leest u de uitspraak van de voorzieningenrechter van de Rechtbank Rotterdam van 19 oktober 2018.