De Woo als vervanging voor de Wob

Blog

Op 19 april 2016 heeft de Tweede Kamer de Wet open overheid (Woo) aangenomen als vervanging voor de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De Woo zal zorgen voor een gelijk speelveld voor alle democratische participanten doordat informatie goed geordend, begrijpelijk en tijdig uit eigen beweging openbaar wordt gemaakt.

Nederland is achterop geraakt bij landen die recent een ‘freedom of information act’ hebben aangenomen of die voortvarend aan de slag zijn gegaan met het openstellen van overheidsinformatie. De Woo moet ervoor zorgen dat ook in Nederland actieve openbaarmaking van overheden wordt gestimuleerd.

Informatie-samenleving

De emancipatie van de burger jegens de overheid en de opkomst van de informatie-samenleving brengen met zich mee dat burgers snel en gemakkelijk toegang willen tot verschillende soorten overheidsinformatie. Aan de andere kant is er ook een grotere vraag ontstaan naar verantwoording van overheidsbestuur en anderen die een publieke taak uitoefenen of publieke middelen besteden. De burger wil meer controle op zijn overheid. Door meer openbaarheid van bestuur kan de burger actief onderdeel worden en ook zelf de controle gaan uitoefenen.

Doel Woo

Het doel van de Woo is om overheden, maar ook semi-overheden zoals woningcorporaties en publieke omroepen, transparanter te maken. De rechterlijke macht en de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State blijven uitgezonderd van de actieve en passieve openbaarmakingsplicht. Burgers moeten toegang krijgen tot publieke informatie. Zoals gezegd wordt een actieve openbaarmaking gestimuleerd. Overheden en semi-overheden moeten voor bepaalde categorieën informatie dus informatie verschaffen, voordat daar om verzocht is. Dit zal worden bewerkstelligd door het bijhouden van een register.

Verschil met de Wob

Anders dan in de huidige Wob is de dwangsom bij niet tijdig beslissen (paragraaf 4.1.3.2 van de Awb) niet van toepassing op beschikkingen op grond van de Woo en op beslissingen op bezwaar tegen deze beschikkingen. Ook is de beslistermijn verkort naar twee weken, artikel 4.4 Woo.

Digitalisering publieke informatie

Om informatievoorziening door de overheid te verbeteren is digitalisering van publieke informatie noodzakelijk. Overheden zullen via een register op internet documenten moeten bijhouden. Op deze wijze wordt het verzoekers ook makkelijker gemaakt elektronische verzoeken in te dienen. De indiening en afhandeling van verzoeken om informatie wordt hiermee bevorderd.

Register

Op grond van artikel 3.2 van de Woo zullen overheidsorganen verplicht worden om een register bij te houden van bij hen berustende documenten. Het register moet aangeven of documenten openbaar zijn gemaakt of op welke wijze toegang kan worden verzocht. De registerplicht is in eerste instantie beperkt tot een bepaalde groep documenten. In het register zullen alle ‘ter behandeling ontvangen documenten en de na behandeling verzonden of vastgestelde documenten’ worden opgenomen. Alle verzonden of anderszins vastgestelde documenten zullen in het register worden opgenomen. Daarmee mag worden aangenomen dat het niet gaat om conceptdocumenten. Als een document is ‘verzonden’ dan mag worden aangenomen dat vaststelling heeft plaatsgevonden. Onder verzending valt niet alleen verzending buiten het overheidsorgaan, maar ook binnen het overheidsorgaan. Bij algemene maatregel van bestuur kunnen nadere regels worden gesteld over de inhoud van het register.

Eerste Kamer

Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer heeft de Woo aangenomen. De VNG heeft in een reactie op de Woo al laten weten dat zij kritisch is ten opzichte van deze wet en dat de wet onuitvoerbaar is vanwege de kosten. Het is afwachten of die kritiek in de Eerste Kamer gehoor vindt.

Lees hier de memorie van toelichting.