Auteursrecht

Het auteursrecht, vaak ook copyright genoemd, beschermt het intellectueel eigendom van makers van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst. Dit laatste moet ruim worden gezien. Ook gebruiksartikelen kunnen zijn beschermd door het auteursrecht als het betreffende materiaal oorspronkelijk is in de zin dat het gaat om een eigen intellectuele schepping van de auteur. Dit wordt vrij snel aangenomen. Het kopiëren van dergelijk materiaal leidt dan tot een inbreuk.

Als u vermoedt dat iemand inbreuk op uw auteursrecht maakt of dreigt te maken, is het van belang om snel te handelen. U kunt dan bij de rechter een verbod vragen om zo een einde te maken aan de (dreigende) inbreuk, daarnaast mogelijk een schadevergoeding vorderen en recht hebben op de toewijzing van een aantal andere vorderingen.

Wat is het auteursrecht?

In Nederland is het auteursrecht geregeld in de Auteurswet 1912. In het eerste artikel van de Auteurswet wordt het auteursrecht als volgt beschreven:

‘Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.’

Bij het begrip ‘werk’ moet u niet alleen denken aan boeken, artikelen, foto’s, schilderijen, muziek of films, maar bijvoorbeeld ook aan software, websites, apps, grafische en architectonische ontwerpen, ontwerpen van gebruiksartikelen en logo’s.

De auteursrechthebbende van een werk heeft op grond van de Auteurswet twee exclusieve rechten: het alleenrecht om het werk openbaar te maken en het alleenrecht om het werk te verveelvoudigen. Met andere woorden, alleen de maker mag een werk publiceren, kopiëren en verspreiden. Wil een ander dit (ook) doen? Dan is daar in principe voorafgaande toestemming voor nodig van de maker.

Daarnaast heeft de maker nog een aantal persoonlijkheidsrechten, zoals het recht op naamsvermelding en het recht zich te verzetten tegen wijziging of aantasting van het werk.

Het auteursrecht ontstaat automatisch (van rechtswege) door het maken van het werk. Anders dan andere intellectuele eigendomsrechten hoeft het auteursrecht dus niet te worden aangevraagd of geregistreerd. Het werk moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moet het werk een eigen karakter hebben, origineel zijn. Daarnaast moet het uw persoonlijke stempel dragen en moet het zintuiglijk waarneembaar zijn. Een idee is dus niet auteursrechtelijk beschermd.

Wie heeft het auteursrecht?

Het auteursrecht komt in principe toe aan de feitelijke maker van het materiaal. Er zijn echter uitzonderingen. Zo komt het auteursrecht van iemand die in loondienst is bij een ander toe aan de werkgever als de werknemer tot taak heeft het betreffende materiaal te ontwikkelen. Als een rechtspersoon een werk openbaar maakt, zonder de naam van de maker/natuurlijk persoon te noemen, wordt de rechtspersoon als maker van het werk aangemerkt. Uiteraard moet het dan wel gaan om een rechtmatige openbaarmaking.

Vaak bestaat het misverstand dat wanneer het werk in opdracht is gemaakt de auteursrechten berusten bij degene die heeft betaald. Dat is niet juist. Er zal vaak wel een licentieverhouding worden aangenomen maar dat maakt niet dat de opdrachtgever het auteursrecht heeft, behalve als er kan worden geprofiteerd van een uitzondering. Uiteraard staat het partijen vrij contractueel afspraken te maken over wie het auteursrecht heeft en hoever de betreffende bevoegdheden gaan.

Auteursrecht: overdracht en licentie

De maker van een werk kan zijn exploitatierechten geheel of gedeeltelijk overdragen aan een andere partij. Een dergelijke overdracht moet schriftelijk worden vastgelegd. Meestal staat hier een vergoeding tegenover.

Als de maker het auteursrecht zelf wil behouden, kan hij er ook voor kiezen om de andere partij een licentie voor zijn exploitatierechten te geven. Daarmee geeft de maker de andere partij toestemming om het werk (tegen betaling van een licentievergoeding) op een bepaalde manier, voor een bepaalde termijn en/of binnen een bepaalde regio openbaar te maken of te verveelvoudigen. Ook een licentie moet meestal schriftelijk worden overeengekomen. Een licentie kan exclusief zijn, semi-exclusief of niet exclusief. Vaak wordt het gebruik aan een bepaalde regio gekoppeld en speelt ook het mededingingsrecht een rol. Dit laatste wordt vaak vergeten en kan tot onaangename verrassingen leiden. Lees meer over licentieovereenkomsten in het blog: Licentieovereenkomst? 10 tips

Persoonlijkheidsrechten zijn niet overdraagbaar. De maker kan hier dus altijd zelf een beroep op blijven doen.

Juridisch advies over auteursrecht

Schenkeveld adviseert en procedeert zowel voor partijen die hun auteursrecht willen beschermen en willen exploiteren, als voor partijen die worden beschuldigd van een inbreuk op het auteursrecht van een ander.

U kunt onder meer bij ons terecht voor:

• het onderhandelen over en verlenen van licenties
• het opstellen en beoordelen van licentieovereenkomsten
• het opstellen en beoordelen van algemene voorwaarden
• het overdragen van auteursrechten
• inbreuken op auteursrechten, inclusief het vorderen van een verbod, schadevergoeding en/of winstafdracht
• inbreukclaims van andere partijen
• bewijs- en andere beslagen

Als er sprake is van een (vermeende) inbreuk, komen we zo snel mogelijk in actie. Als het even kan, zoeken we daarbij naar een praktische oplossing. Lukt dat niet? Dan behartigen we uw belangen in een procedure. We hebben veel ervaring met verschillende procedures, zoals kort geding- en bodemprocedures, maar ook met ex parte- en beslagprocedures.

Alle juridische expertise over intellectueel eigendom onder één dak

Onze advocaten intellectueel eigendom hebben niet alleen veel expertise en ervaring in het auteursrecht, maar ook in het merkenrecht, het handelsnaamrecht, domeinnamen, het modellenrecht en het octrooirecht. Daarmee heeft Schenkeveld als enige advocatenkantoor in de kop van Noord-Holland alle expertise en de benodigde ervaring onder één dak.

Vragen?

Heeft u zorgen of een vraag over uw auteursrechten? Onze advocaten hebben snel een antwoord en treden kordaat op. Neem dus gerust vrijblijvend contact op met een van onze specialisten. Dat kan door te bellen met 072 514 46 66. U kunt ook het contactformulier invullen, dan ontvangt u binnen 24 uur antwoord.