Rechtspersoon

Rechtssubjecten zijn entiteiten die zelfstandig aan het rechtsverkeer kunnen deelnemen. In het Nederlandse recht worden twee soorten rechtssubjecten onderscheiden:

– Natuurlijke personen
Natuurlijke personen, oftewel mensen, hebben vanzelfsprekend rechten en plichten en kunnen zelfstandig aan het rechtsverkeer deelnemen.
– Rechtspersoon
Voor entiteiten of organisaties is er een juridische constructie vereist, waardoor ook zij zelfstandig aan het rechtsverkeer kunnen deelnemen. Deze juridische constructie wordt een rechtspersoon genoemd. Groepen van mensen, organisaties en instellingen kunnen, wanneer zij als rechtspersoon zijn opgericht, als volwaardig en handelingsbekwaam persoon in het rechtsverkeer optreden. Een rechtspersoon kan dus net zoals een natuurlijk persoon schulden en bezittingen hebben, contracten sluiten, rechtszaken aanspannen en aangeklaagd worden.

Soorten rechtspersonen

Er bestaan verschillende soorten rechtspersonen. De wet onderscheidt drie soorten:

1. Publiekrechtelijke rechtspersonen, bijvoorbeeld de staat, de provincies en de gemeenten
2. Kerkgenootschappen en hun zelfstandige onderdelen en lichamen
3. Privaatrechtelijke rechtspersonen. Deze kunnen in zes verschillende typen worden onderscheiden, namelijk: de vereniging, de coöperatie, de onderlinge waarborgmaatschappij, de naamloze vennootschap, de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid en de stichting.

Eigen identiteit

Wil een rechtspersoon in rechte aanspreekbaar zijn, dan moet hij een eigen identiteit hebben. De wet stelt verschillende eisen over bijvoorbeeld de naam, de rechtsvorm en de plaats van vestiging. Bij de oprichting van een rechtspersoon moeten ook statuten worden opgesteld. De statuten en de wettelijke bepalingen zijn regels waardoor de rechtspersoon wordt beheerst. De statuten geven regels voor het intern en extern functioneren van de rechtspersoon. De statuten bevatten altijd een omschrijving van het doel van de rechtspersoon. Het doel is veelal bepalend voor het kiezen van de  rechtsvorm van een rechtspersoon. Zo zijn de stichting en vereniging bijvoorbeeld geschikt voor het nastreven van ideële en sociale doeleinden, de coöperatie geschikt voor het uitoefenen van een bedrijf en de onderlinge waarborgmaatschappij geschikt voor het uitoefenen van een verzekeringsbedrijf. Wil men een eenmansbedrijf rechtspersoonlijkheid geven, dan is de BV de meest gebruikte rechtsvorm.

Vertegenwoordiging

Een rechtspersoon kan, in tegenstelling tot een natuurlijk persoon, geen zelfstandige rechtshandelingen verrichten. Een rechtspersoon kan bijvoorbeeld geen handtekening onder een contract zetten. Om toch bepaalde rechtshandelingen te kunnen verrichten, dient de rechtspersoon door een of meer bestuurders van de rechtspersoon vertegenwoordigd te worden. Een bestuurder kan dan in naam van de rechtspersoon optreden. De handtekening van een bestuurder van de rechtspersoon geldt dan als handtekening van de rechtspersoon.
In het handelsregister van de Kamer van Koophandel kan men nagaan welke personen gerechtigd zijn om namens een rechtspersoon op te treden.

Aansprakelijkheid

Net zoals natuurlijke personen, zijn ook rechtspersonen aansprakelijk voor hun handelingen. Een rechtspersoon heeft echter een afgescheiden vermogen. Wanneer bestuurders bepaalde rechtshandelingen in naam van de rechtspersoon verrichten, binden zij alleen de rechtspersoon. De bestuurder die zijn handtekening onder een contract zet, is dus niet in privé gebonden, noch aansprakelijk voor een eventuele niet-nakoming van de rechtspersoon. Ook als de rechtspersoon failliet gaat, kan de tegenpartij zijn vordering niet op de bestuurders verhalen. Hier is echter wel een zekere grens aan. Op bestuurders rust namelijk wel een zorgplicht. In geval van een verwijtbaar slecht bestuur, kan een bestuurder van de rechtspersoon in privé aansprakelijk gesteld worden. Hoofdregel is echter dat de rechtspersoon haar eigen verplichtingen draagt.

Hebt u nog (juridische) vragen, neem dan contact op met één van onze specialisten