Leerplicht, vakantie en verzuim: dit zijn de regels

Hoe zit het ook alweer met extra vrije dagen buiten de vakantie om? Wat mag? Wat niet? En wie handhaaft de Leerplichtwet?

De Leerplichtwet 1969

De huidige Leerplichtwet stamt uit 1969. Op grond van deze wet zijn kinderen tussen 5 en 16 jaar leerplichtig. De ouders zijn er verantwoordelijk voor dat zij bij een school staan ingeschreven en die ook bezoeken. Kinderen die na hun 16e jaar nog geen diploma vwo, havo of mbo (niveau 2 of hoger) hebben moeten tot hun 18e naar school.

Vrijstelling van de leerplicht

In sommige gevallen kunnen kinderen worden vrijgesteld van de leerplicht:

  • Voor kinderen van 5 jaar kan een hele schoolweek nog te vermoeiend zijn. Daarom mogen zij 5 uur per week worden thuisgehouden, tot zij 6 jaar worden. Hiervoor heeft u geen toestemming nodig. U moet het wel melden bij de school. Om overbelasting van uw kleuter te voorkomen kunt u nog 5 uur extra vrijstelling per week aanvragen. Dit doet u bij de schooldirecteur.
  • Heeft uw kind ernstige psychische en lichamelijke klachten en is het daardoor niet in staat om onderwijs te volgen? Heeft u bezwaar tegen de levensbeschouwelijke richting van scholen in de buurt? Volgt uw kind onderwijs in het buitenland? Of leidt u een trekkend bestaan? Dan kunt u onder bepaalde voorwaarden vrijstelling aanvragen bij de leerplichtambtenaar. Deze vrijstelling geldt steeds voor 1 schooljaar.
  • Is uw kind ziek of moet het aanwezig zijn bij een religieuze verplichting, huwelijk of een uitvaart? Dan moet u dat melden bij de schooldirecteur. Voor afwezigheid voor een huwelijk of een uitvaart is een melding niet genoeg. Daar moet de directeur toestemming voor geven.

Op vakantie buiten de schoolvakanties?

Wilt u met uw kind(eren) op vakantie buiten de schoolvakanties? Bijvoorbeeld omdat het dan goedkoper is of minder druk? Dat mag niet, daar is de Leerplichtwet duidelijk over. U kunt alleen buiten de schoolvakanties op vakantie als u door uw werk tijdens geen enkele schoolvakantie in een schooljaar met het hele gezin op vakantie kan. Als u seizoensgebonden werk doet bijvoorbeeld, of in de horeca of de agrarische sector werkt. Alleen het hebben van een eigen zaak is hiervoor niet voldoende.

Voor deze vrijstelling gelden de volgende voorwaarden:

  • Het mag slechts 1 keer per jaar voor maximaal 10 dagen.
  • De vakantie mag niet in de eerste 2 weken na de zomervakantie vallen.
  • U moet uiterlijk 8 weken voor u op vakantie gaat toestemming vragen bij de schooldirecteur.
  • U moet kunnen aantonen dat u door uw werk niet tijdens de schoolvakanties op vakantie kunt.

Wijst de schooldirecteur uw verzoek af? Dan kunt u schriftelijk bezwaar maken. Dit moet binnen 6 weken nadat het besluit is genomen. De directeur moet u dan de gelegenheid geven uw zegje te doen en zijn of haar beslissing heroverwegen. Valt de beslissing weer negatief uit? Dan kunt u in beroep bij de rechtbank.

Kiest u ervoor geen bezwaar of beroep aan te tekenen, maar toch op vakantie te gaan en uw kind ziek te melden? Dan overtreedt u de Leerplichtwet en bent u strafbaar. Het verzuim van uw kind noemen we in dat geval luxeverzuim.

Wat gebeurt er als u de leerplichtwet overtreedt?

De Leerplichtwet wordt gehandhaafd door de leerplichtambtenaar van de gemeente.
Sinds 2017 moeten scholen ongeoorloofd verzuim van meer dan 16 uur in 4 opeenvolgende lesweken melden bij het verzuimloket van DUO. DUO schakelt vervolgens de leerplichtambtenaar in.

Maar de leerplichtambtenaar kan ook zelfstandig onderzoek doen, rondom vakanties bijvoorbeeld. Constateert de ambtenaar dat u op vakantie bent terwijl u uw kind had ziekgemeld? Dan begaat u een strafbaar feit. Gaat het om maximaal 1 hele schooldag verzuim? Dan geeft de leerplichtambtenaar de eerste keer meestal alleen een waarschuwing. Gaat het om meer dagen? Of heeft de school uitdrukkelijk schriftelijk (via de schoolgids, website of e-mail) aan u gecommuniceerd dat verzuim rond schoolvakanties bij de leerplichtambtenaar wordt gemeld? Dan maakt de ambtenaar direct proces-verbaal op en stuurt het naar het Openbaar Ministerie (OM).

Het OM besluit vervolgens wat er moet gebeuren. Zij hebben voor leerplichtzaken een richtlijn opgesteld. Het uitgangspunt bij luxeverzuim is dat 1 ouder/verzorger wordt vervolgd, behalve als er sprake is van co-ouderschap. Dan kunnen ook beide ouders worden vervolgd. In de meeste gevallen wordt de zaak afgedaan met een schikking. Het OM noemt dat ook wel een transactie. U moet dan een geldboete betalen. Op grond van de richtlijn is dat een bedrag van € 100 per kind per dag, met een maximum van € 600 in de eerste week en € 900 bij 2 weken. Bent u in herhaling gevallen? Dan lopen de boetebedragen (steeds) met 50% op.

Betaalt u de transactie niet? Of duurt het verzuim langer dan 2 weken? Dan wordt u op grond van de richtlijn gedagvaard en moet u voor de rechter verschijnen.

Vragen?

Wij hopen hiermee al uw vragen over de Leerplichtwet te hebben beantwoord. Wij adviseren u zich altijd aan de Leerplichtwet te houden. Deze wet is er niet voor niets. Bovendien kan uw ‘luxeverzuimvakantie’ door een bezoekje van de Leerplichtambtenaar een stuk duurder uitvallen.

Schenkeveld Advocaten behandelt in principe geen leerplichtzaken als er sprake is van luxeverzuim.

Lees ook: