De Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen aangenomen door Eerste Kamer

Blog

Wat houdt de Wet kwaliteitsborging voor het Bouwen in?

In mei 2019 heeft de Eerste Kamer de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen aangenomen. Het doel van deze wet is de bouwkwaliteit te verhogen. Deze wet bevat een pakket maatregelen, waaronder een verzwaring van aansprakelijkheid en de waarschuwingsplicht van de aannemers. Ook omvat deze wet een gedeeltelijke privatisering van het gemeentelijke bouwtoezicht: het stelsel van kwaliteitsborging.

Toetsing gemeente aan bouwtechnische voorschriften

Het gemeentelijke bevoegd gezag toetst na intreding van de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen (hierna: “WKB”) niet meer preventief het bouwplan bij vergunningverlening aan bouwtechnische voorschriften. In de plaats daarvan controleert een private kwaliteitsborger achteraf of het gerealiseerde bouwwerk aan de bouwtechnische voorschriften voldoet. In het geval de private kwaliteitsborger geen positieve verklaring afgeeft, dan mag de gemeente de ingebruikname van het bouwwerk weigeren. Het stelsel geldt vanaf de invoering eerst alleen voor eenvoudige bouwwerken en –na evaluatie- zal het ook moeten gaan gelden voor zwaardere bouwwerken.

Privatisering bouwtoezicht

Dat dit er doorheen gekomen is, is interessant omdat het lange tijd onzeker was of de wet de eindstreep zou halen, juist vanwege de privatisering van bouwtoezicht. Zowel vanuit de politiek als vanuit de wetenschap was de nodige kritiek op deze privatisering. Tegenstanders van privatisering vrezen een afname van de bouwkwaliteit; bouwtoezicht zou een overheidstaak moeten blijven. De vraag was namelijk waarom het gemeentelijk bevoegd gezag niet toch de verplichte eindcontrole van het gerealiseerde bouwwerk zou kunnen doen.

Wijziging systematiek

Dan over de systematiek. De gemeenten hebben in het verleden bouwplannen altijd voorgetoetst aan bouwtechnische voorschriften. Daaraan is een einde gekomen met het in werking treden van de Woningwet 2007. In de Woningwet 2007 is een aannemelijkheidstoets opgenomen. Het college van burgemeester en wethouders kon een bouwvergunning verlenen als aannemelijk was dat het bouwplan voldeed aan het Bouwbesluit. Deze aannemelijkheidstoets is thans opgenomen in artikel 2.10 lid 10, aanhef en onder a, Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo).

Afdelingen Bouw- en Woningtoezicht

Het is niet gelukt om de gemeentelijke afdelingen Bouw- en Woningtoezicht te verbeteren. De preventieve en repressieve toetsing en het bouwtoezicht kennen nu te veel tekortkomingen. Reden waarom de regering geen verplichte eindcontrole meer bij de gemeenten wilde.

Handhavingsbevoegdheden

Toch ligt er nu een stelsel waarbij de wettelijke zorgplicht voor de overheid, dat er een bouwwerk aan de bouwtechnische voorschriften voldoet, is gewaarborgd. De gemeente behoudt namelijk wel de handhavingsbevoegdheden. Voor wat betreft handhaving wordt er niet geprivatiseerd; de private kwaliteitsborgers krijgen geen handhavingsbevoegdheden, dat monopolie berust bij de overheid.

Hogere bouwkwaliteit?

Of het stelsel van kwaliteitsborging leidt tot de beoogde hogere bouwkwaliteit zal blijken. Winst is al wel dat de aanname van de WKB door de Eerste Kamer heeft geleid tot meer aandacht voor bouwkwaliteit. Er komen evaluaties of de bouw en de gemeentes klaar zijn voor de invoering van het nieuwe stelsel voor relatief eenvoudige bouwwerken. Na drie jaar vindt dan de evaluatie plaats of de bouwkwaliteit is toegenomen.